KOWR żąda od Agromaxu 10 mln zł za dzierżawę gruntów bez umowy. Sprawy sądowe są w toku

Rolnicy twierdzą, że ziemia stoi odłogiem

Polityk PiS pytał w resorcie rolnictwa o naliczanie przez Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa opłat za bezumowne użytkowanie gruntów przez spółkę Agromax. - Suma tych opłat na dziś może przekraczać 40 mln zł, co może znacząco przewyższać wartość aktywów tej spółki - napisał w interpelacji Paweł Jabłoński. - Z sygnałów, jakie otrzymuję od rolników, wynika, że część z tego obszaru, ok. 860 ha stoi odłogiem. Budzi to ogromne zaskoczenie i zaniepokojenie rolników, którzy od kilku lat walczą o powiększenie swoich rodzinnych gospodarstw. Dzieje się to ze szkodą dla Skarbu Państwa - nadmienił w korespondencji do ministra rolnictwa poseł wywodzący się z Raciborza.

Ministerstwo rolnictwa wystąpiło do centrali Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa (KOWR) o przekazanie informacji, o które zapytał poseł Jabłoński. W odpowiedzi czytamy, że Przedsiębiorstwo Rolno-Przemysłowe Agromax na mocy dwóch umów dzierżawy było dzierżawcą nieruchomości o łącznej pow. 2484 ha w Gospodarstwie Rudnik - 1212 ha i Gospodarstwie Tworków-Wojnowice - 1272 ha. Te umowy wygasły 14 czerwca 2023 roku. Stało się to na mocy nowelizacji ustawy o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa.

Agromax odrzucił proponowane przez Agencję Nieruchomości Rolnych warunki wyłączenia 30% powierzchni użytków rolnych z dzierżawionych nieruchomości i nie mógł przedłużyć ich dzierżaw, ani nabyć ich w trybie pierwszeństwa.

Wielostronne konsultacje na temat dzierżaw

Oddział Terenowy KOWR w Częstochowie, w związku ze zbliżającym się terminem wygaśnięcia umów dzierżawy, przygotował projekt Programu Restrukturyzacji Gospodarstw Rolnych Rudnik oraz Tworków-Wojnowice. Program ten był przedmiotem wielostronnych konsultacji, m.in. został przedstawiony Radzie Społecznej działającej przy Oddziale Terenowym KOWR; zaprezentowany na zorganizowanym przez KOWR w Częstochowie spotkaniu z rolnikami, przedstawicielami lokalnych samorządów oraz organizacji rolniczych powiatu raciborskiego, jak również zamieszczony na stronie internetowej KOWR w celu zapoznania z Programem jak najszerszego grona odbiorców.

- Mając na uwadze dotychczasowy, pozytywny odbiór Programu, KOWR po przejęciu wspomnianych nieruchomości, planował przeprowadzić restrukturyzację gruntów dzierżawionych dotychczas przez spółkę zgodnie z założeniami zawartymi w Programie Restrukturyzacji - przekazał Jabłońskiemu wiceminister zdrowia Jacek Czerniak.

Spółka nie zgodziła się z argumentami KOWR

Spółka Agromax złożyła do sądu pozew, którego intencją było uzyskanie stwierdzenia przez sąd, że przysługują jej prawa do pierwszeństwa w nabyciu nieruchomości oraz do bezprzetargowego przedłużenia umowy.

24 lutego 2023 r. Sąd Okręgowy w Rybniku udzielił zabezpieczenia roszczeń spółki poprzez zakazanie KOWR przeprowadzania przetargów na dzierżawę nieruchomości dotychczas dzierżawionych przez spółkę na podstawie umów oraz podejmowania wszelkich czynności zmierzających do odzyskania nieruchomości, a także wszelkich czynności zmierzających do ich sprzedaży do czasu prawomocnego zakończenia postępowania sądowego, ale nie dłużej niż do dnia 14 czerwca 2024 r.

Oddział Terenowy KOWR w Częstochowie złożył zażalenie na to    postanowienie, zaskarżając je w całości. W konsekwencji Sąd Apelacyjny w Katowicach 28 września 2023 r. oddalił wniosek Spółki o udzielenie zabezpieczenia.

Następnie Sąd Okręgowy w Rybniku 11 marca 2024 r., oddalił kolejny wniosek spółki o zabezpieczenie powództwa, zaś 17 kwietnia 2024 r. wydał wyrok w sprawie, którym oddalił powództwo spółki o ustalenie, że przysługuje jej pierwszeństwo w nabyciu dzierżawionych gruntów oraz bezprzetargowe przedłużenie umowy dzierżawy.

Spółka złożyła apelację. Według informacji przekazanych przez KOWR akta sprawy wraz z apelacją zostały przekazane do Sądu Apelacyjnego w Katowicach 15 lipca 2024 r. Według stanu na 18 lipca 2024 r. odpis apelacji nie został jeszcze doręczony pełnomocnikowi KOWR celem umożliwienia złożenia odpowiedzi na apelację.

KOWR: że spółka dzierżawi ziemie bezumownie

W związku z zakończeniem 14 czerwca 2023 r. okresów obowiązywania umów dzierżawy i trwającym postępowaniem sądowym Oddział Terenowy KOWR w Częstochowie poinformował spółkę, że od dnia 15 czerwca 2023 r. jest ona zobowiązana do ponoszenia opłaty w wysokości równowartości dotychczasowego czynszu dzierżawnego na zasadach i w terminach określonych w dotychczasowych umowach dzierżawy oraz wszelkich obciążeń publiczno-prawnych.

Po wydaniu przez Sąd Apelacyjny w Katowicach 28 września 2023 r. postanowienia oddalającego wniosek spółki o udzielenie zabezpieczenia KOWR wezwał spółkę do wydania 15 listopada 2023 r. nieruchomości.

W wyznaczonym terminie spółka tego odmówiła. Oddział Terenowy KOWR w Częstochowie pismem z 28 listopada 2023 r. poinformował spółkę, że od 16 listopada 2023 r. jest ona bezumownym użytkownikiem gruntów.

Poseł Jabłoński pytał w interpelacji ile wynosi obecnie suma opłat za bezumowne korzystanie naliczona spółce Agromax? Czy Skarb Państwa podjął jakiekolwiek działania w celu zabezpieczenia zapłaty tych należności?

KOWR skierował na drogę postępowania sądowego dwa pozwy przeciwko spółce o zapłatę wynagrodzenia z tytułu bezumownego użytkowania nieruchomości wynoszącego łącznie ok. 10 mln zł. Roszczeniem objęty jest okres od 16 listopada 2023 r. do 31 grudnia 2023 r. Na dzień udzielenia niniejszej odpowiedzi sprawy sądowe pozostają w toku. W przypadku dalszego braku wydania przez spółkę gruntów, również za okres ich bezumownego użytkowania w roku 2024 zostanie przez KOWR naliczone wynagrodzenie i będzie ono przedmiotem kolejnych postępowań sądowych. KOWR poinformował, że 27 maja 2024 r. spółka wydała część nieruchomości o powierzchni ok. 866 ha (z umowy obejmującej grunty Gospodarstwa Tworków-Wojnowice – 767,9323 ha, zaś z umowy obejmującej grunty Gospodarstwa Rudnik – 97,8970 ha). Z dwóch wygasłych umów dzierżawy w bezumownym użytkowaniu spółki pozostaje jeszcze ok. 1619 ha.

Kiedy planowane jest rozpoczęcie postępowań przetargowych mających na celu przekazanie rolnikom terenów użytkowanych dotąd przez spółkę Agromax - w celu powiększenia ich rodzinnych gospodarstw? - o to także pytał Jabłoński.

Przepisy ustawy o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa precyzyjnie regulują sposób gospodarowania przez KOWR mieniem wchodzącym w skład ZWRSP (w tym procedurę rozdysponowywania gruntów w drodze dzierżawy). KOWR jest    zobowiązany do rozdysponowywania gruntów w pierwszej kolejności na rzecz rolników indywidualnych w celu powiększenia prowadzonych przez nich gospodarstw rodzinnych lub na rzecz osób posiadających kwalifikacje rolnicze w celu utworzenia przez nie takich gospodarstw. Aby możliwe było ogłoszenie przetargu na dzierżawę nieruchomości konieczne jest jednak uprzednie ich wydanie przez spółkę Agromax. Ta w dalszym ciągu nie wydała wszystkich nieruchomości, zaś procesy sądowe ich dotyczące są w toku.

Przejmowane nieruchomości od spółki będą sukcesywnie przygotowywane przez Oddział Terenowy KOWR w Częstochowie do ponownego rozdysponowania zgodnie z założeniami Programu Restrukturyzacji.

Z upoważnienia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi odpowiedział posłowi Jacek Czerniak

sekretarz stanu