Zamykają naczynie, aby zabić raka. Jak pomóc może embolizacja?
Pacjenci z regionu, ze schorzeniami różnego typu, korzystają z wiedzy i doświadczenia specjalistów chirurgii naczyniowej Wodzisławskiego Centrum Medycznego. Teraz w placówce otwierają się szersze możliwości, bo na podstawie kontraktu z NFZ wykonywany może być zabieg embolizacji i chemoembolizacji dla pacjentów onkologicznych. Na czym polega zabieg oraz kto może z niego skorzystać wyjaśnia lek. Roman Gnot, dyrektor generalny WCM.
Szymon Kamczyk. – Na czym polega embolizacja?
Roman Gnot. – Embolizacja jest zabiegiem polegającym na podaniu do naczyń odżywczych guza nowotworowego substancji powodującej ich zamknięcie, a przez to odcięcie dopływu krwi do guza, co skutkuje jego niedotlenieniem, zawałem i martwicą. Innymi słowy, wpuszczamy do naczyń, z których żywi się nowotwór, cząsteczki, które w środowisku wodnym pęcznieją i zatykają to naczynie. Przez to guz się zmniejsza, ustaje jego wzrost lub zostaje całkowicie zniszczony. Niszczony jest tylko guz nowotworowy z oszczędzeniem otaczających go zdrowych tkanek narządu. Podczas zabiegu wykorzystywane jest promieniowanie rentgenowskie i radiologiczne środki kontrastowe (takie same jak przy badaniach tomografii komputerowej). Historia zabiegów embolizacji sięga lat siedemdziesiątych dwudziestego wieku i są one obecnie jedną z uznanych metod leczenia, pozwalającego na przedłużenie życia pacjentów. Zabiegi te mogą być wykonywane niezależnie od leczenia systemowego (np. chemioterapii), z chorobą nowotworową a najczęściej są przeprowadzane po pierwszej lub drugiej linii leczenia. Dotyczą zmian nowotworowych, które zostały zdyskwalifikowane z leczenia chirurgicznego.
– Jak cząsteczki trafiają w odpowiednie miejsce?
– Technika zabiegu polega na nakłuciu obwodowo położonej tętnicy (najczęściej tętnicy promieniowej na nadgarstku lub udowej w pachwinie) i założeniu cienkiej, plastikowej rurki koszulki naczyniowej. Przez koszulkę wprowadza się specjalny długi sprężysty prowadnik, który za pomocą manewrów przeprowadza się przez naczynia przedramienia i ramienia oraz klatki piersiowej do naczyń jamy brzusznej. Następnie za pomocą specjalnych bardzo cienkich cewników z tworzywa sztucznego dochodzi się do naczyń odżywiających guz nowotworowy i podaje zawiesinę tzw. mikrocząsteczek, które blokują dopływ krwi. Następuje zniszczenie guza lub jego zmniejszenie, co może być kluczowe dla pacjentów, którzy nie zakwalifikowali się do usunięcia guza przez jego wielkość. W części zabiegów do substancji zamykającej naczynia guza można dodać leki przeciwnowotworowe np. chemioterapeutyki i mówimy wtedy o chemoembolizacji, co dodatkowo pomaga w jego likwidacji.
– Przy nowotworze jakich narządów może pomóc embolizacja?
– Obecnie najczęściej wykonywanymi zabiegami są embolizacje guzów wątroby, będącej jednym z najczęściej zajmowanych przez procesy nowotworowe narządów, zarówno przez raki pierwotnie wywodzące się z wątroby (rak z komórek wątroby -HCC, rak z komórek dróg żółciowych -CCC) jak i przez procesy przerzutowe z raka innych narządów (np. raka jelita grubego).
Pomagamy również pacjentom przy przeroście łagodnym prostaty oraz przy mięśniakach macicy oraz wielu innych zmianach nienowotworowych oraz nowotworowych.
– Kto wykonuje zabiegi i czy potrzebny jest do tego odpowiedni sprzęt?
– Zabiegi wykonywane są w pracowni radiologii zabiegowej przez odpowiednio wykwalifikowany zespół z udziałem radiologa zabiegowego, posiadającego odpowiednie doświadczenie i wiedzę pozwalającą na bezpieczne wykonanie zabiegu. Podczas zabiegu pacjentem opiekuje się także lekarz specjalista anestezjologii wraz z pielęgniarką zapewniając odpowiedni komfort zabiegu i leczenie przeciwbólowe. Polegamy na doświadczeniu i wiedzy dr. n. med. Przemysława Pencaka, który wykonał już tysiące zabiegów wewnątrznaczyniowych i stale poszerza swoje umiejętności. Wodzisławskie Centrum Medyczne posiada pracownię radiologii zabiegowej wyposażoną w najnowszej generacji angiograf (aparat do badań i zabiegów wewnątrznaczyniowych) zainstalowany w lutym bieżącego roku i zaopatrzony w systemy do zabiegów embolizacji, pozwalającej na skrócenie czasu zabiegu i zwiększenie precyzji leczenia.
– Jak długo trwa rekonwalescencja, czy to jest bolesne i czy zabieg można wykonać na NFZ?
– Po zabiegu często występuje tzw. zespół poembolizacyjny, na który składają się dolegliwości bólowe nadbrzusza, nudności i wymioty, jednak objawy te również podlegają leczeniu i najczęściej ustępują po kilku godzinach. Czas pobytu pacjenta w szpitalu zazwyczaj nie przekracza 48 godzin. Zabiegi wykonywane są w ramach NFZ bezpłatnie dla ubezpieczonych pacjentów. Pacjenci hospitalizowani są w oddziale chirurgii naczyniowej.
– Czy wymagane jest skierowanie?
– Tak, oczywiście. Warunkiem konsultacji i oceny możliwości wykonania zabiegu embolizacji jest skierowanie, wystawione przez lekarza prowadzącego, najczęściej specjalistę onkologii klinicznej, ginekologa, urologa, jeśli uzna on zasadność takiego leczenia. To właśnie lekarz prowadzący najlepiej wie, jakie metody leczenia mogą dać najlepsze efekty. Warto jednak spytać lekarza, czy właśnie embolizacja u danego pacjenta nie byłaby najkorzystniejszą metodą terapeutyczną.