W tym roku umiera nas znacznie więcej. Listopad rekordowy

POWIAT Zdaniem ekspertów widoczny wzrost liczby zgonów jest nie tylko efektem zachorowań na COVID-19, ale też gorszego dostępu do lecznictwa. O tym, że sytuacja robi się coraz poważniejsza mówił niedawno minister zdrowia Adam Niedzielski. Podczas jednej z konferencji, zapytany o rekordy zgonów, przyznał, że sytuację monitoruje i nadzoruje Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego. – Pierwsze wnioski pokazują, że mamy do czynienia ze wzrostem liczby zgonów. Nie można go jednak jednoznacznie przypisać do zachorowań covidowych. Dotyczą one grupy ludzi w wieku 65 plus – powiedział Niedzielski. Podczas innej, późniejszej konferencji stwierdził też, że główną przyczyną odnotowywanych obecnie zgonów są choroby kardiologiczne i onkologiczne. – W czasie epidemii zgony z tytułów innych niż covidowe przyrastają. Jednocześnie otrzymujemy wiele sygnałów dotyczących ograniczeń dostępu do ochrony zdrowia – mówił Niedzielski. Z nieoficjalnych rozmów z lekarzami wynika, że proces ten ma dwa aspekty. Z jednej strony wpływ mają zamknięte przychodnie oraz szpitale skupione głównie na walce z COVID–19 i leczeniu chorych z nagłych przypadków, a także utrudniony dostęp do specjalistycznej opieki (np. chorzy, którzy do tej poru dializowali się w Raciborzu, musieli jeździć do odległych ośrodków). Pewien laryngolog przyznał, że nigdy nie miał tylu prywatnych pacjentów, co teraz. Głównej przyczyny upatruje w leczeniu teleporadami, które w wielu przypadkach się nie sprawdzają, bo żeby szybko postawić trafną diagnozę, często do ucha, nosa, gardła czy krtani trzeba po prostu zajrzeć, osłuchać płuca, oskrzela, itp., albo zrobić antybiogram, a nie przepisywać antybiotyki do skutku z nadzieją, że w końcu któryś okaże się skuteczny. Ponadto pacjenci, którzy się leczyli zdalnie i objawy ustąpiły, na koniec chcą żeby ich obejrzał lekarz „na żywo”, czyli osłuchał, zrobił USG, RTG, itp., bo boją się powikłań, którymi teraz się mocno straszy. Z drugiej strony wpływ na sytuację ma strach samych chorych przed zachorowaniem na COVID–19, w związku z czym nie chcąc się zarazić koronawirusem, odkładają konieczne badania, wizyty kontrolne, bagatelizują dolegliwości żeby tylko nie zgłaszać się do placówki medycznej, gdzie można się zakazić. Znamy autentyczny przypadek mężczyzny, który myślał, że coś go tam piecze, pewnie zgaga, a w związku z epidemią bezpieczniej będzie zostać w domu i czekać aż przejdzie. Tymczasem okazało się, że był to rozległy zawał. Niestety mężczyzny nie ma już wśród żywych.

Czy i w jakim stopniu problem rosnącej liczby zgonów dotyczy nas, mieszkańców powiatu wodzisławskiego? By to sprawdzić, poprosiliśmy urzędy miast i gmin o dane dotyczące liczby zgonów ich mieszkańców z pięciu ostatnich lat, tj. od roku 2016. W każdym z minionych lat oraz w roku bieżącym pod lupę wzięliśmy zwłaszcza okres od września do listopada, a więc ten, w którym w tym roku było najwięcej potwierdzonych zachorowań. Okazuje się, że w większości naszych gmin jesienią tego roku zauważalny jest wzrost liczby zgonów ich mieszkańców.

Mocny wzrost liczby zgonów w miesiącach wrzesień–listopad odnotował Wodzisław. W ciągu tych trzech miesięcy bieżacego roku zmarło 324 wodzisławian, z tego aż 149 w listopadzie. Tymczasem w poprzednich latach w miesiącach jesiennych umierało łącznie nieco ponad 200 wodzisławian (szczegóły w tabelkach). Jest również niemal pewne, że w całym 2020 r. w Wodzisławiu umrze niestety więcej osób, niż umierało w poprzednich czterech latach. W ciągu 11 miesięcy tego roku zmarło już bowiem 894 wodzisławian. Tymczasem w rekordowym w ostatnich latach roku 2018, w ciągu 12 miesięcy odnotowano 908 zgonów mieszkańców miasta.

Wiele wskazuje na to, że również w gminie Gorzyce ten rok będzie rekordowym pod względem liczby zgonów jej mieszkańców, uwzględniając pięć ostatnich lat. Do końca listopada zmarło bowiem już 265 mieszkańców gminy. To tylko nieco mniej, niż w rekordowym do tej pory roku 2019, kiedy zmarły 273 osoby. Spory wzrost zgonów odnotowano jesienią tego roku, kiedy w okresie wrzesień – listopad zmarło 95 mieszkańców gminy (zwłaszcza listopad przyniósł znaczny wzrost – zmarło 48 mieszkańców gminy). Tymczasem w poprzednich latach w okresie jesiennym odnotowywano łącznie średnio o 30–40 zgonów mniej.

Smutny rekord zgonów odnotowała gmina Godów. W ciągu minionych 11 miesięcy tego roku zmarło 182 jej mieszkańców. Do tej pory rekordowy pod tym względem był rok 2018, kiedy zmarło 157 mieszkańców gminy. Wzrost już więc jest spory, a pamiętajmy, że dane tegoroczne nie uwzględniają grudnia. Tymczasem w okresie wrzesień – listopad tego roku odnotowano 66 zgonów jej mieszkańców (najwięcej, bo 32 w listopadzie). To znów znacznie więcej, niż w analogicznym okresie w ostatnich latach, kiedy łączna liczba zmarłych w trzech miesiącach jesiennych nie przekraczała 40, a bywało, że spadała poniżej 30.

Rekordowy pod względem zgonów rok będzie również w Lubomi, która do końca listopada odnotowała 92 zgony, podczas gdy do tej pory najwięcej zgonów było roku 2017 – 90. Co ciekawe jednak, interesujący nas okres jesienny, choć również rekordowy, to nie wyróżnia się specjalnie w stosunku do lat poprzednich i trudno uznać, że epidemia odcisnęła na nim szczególnie mocne piętno. A przynajmniej nie tak mocne jak w innych gminach.

Co innego Marklowice, w których 24 zgony w okresie wrzesień–listopad tego roku to zdecydowanie najwięcej w ostatnich 5 latach. Do końca listopada zmarło już więcej mieszkańców Marklowic (63), niż w 2019 i znacznie wiecej niż w latach 2017 i 2018. Ale sporo zgonów było już w roku 2016, bo 71. Podobna sytuacja w Pszowie, gdzie w tym samym okresie zmarło 52 mieszkańców, podczas gdy we wcześniejszych latach liczba ta osiągała maksymalnie 45 zgonów. Natomiast cały rok niekoniecznie musi być rekordowy, bo do końca listopada zmarło 151 pszowian, a rok wcześniej odnotowano 171 zgonów.

Z kolei w gminie Mszana oraz w Radlinie i Rydułtowach wydaje się, że epidemia nie odcisnęła widocznego piętna na liczbie zgonów – w porównaniu z poprzednimi latami – jak w innych gminach powiatu. Choć już dane szczegółowe z miesięcy jesiennych wskazują, że w niektórych z nich liczba zgonów istotnie wzrastała, jak np. w Mszanie w październiku tego roku.

Statystyki z poszczególnych gmin – poza Wodzisławiem, Godowem i Gorzycami – być może wydają się niezbyt zatrważające. Ale kiedy spojrzymy na nie szerzej, w skali powiatu, to okazuje się, że tylko w ciągu 11 miesięcy tego roku zmarło o 190 jego mieszkańców więcej niż w całym roku poprzednim (a porównując bieżący rok do średniej z lat 2016–2019, mamy o około 170 zgonów więcej). Z kolei biorąc pod uwagę dane szczegółowe z miesięcy jesiennych, to w okresie od września do listopada bieżącego roku zmarło o około 47% mieszkańców powiatu więcej, niż w analogicznych okresach lat ubiegłych. Szczególnie zaś śmiertelny okazał się listopad, w którym zmarło 321 mieszkańców powiatu. Dla porównania w 2016 r. co miesiąc umierało średnio 151 mieszkańców powiatu, w 2017 – 161, w 2018 – 169, w 2019 – 158. Dla jedenastu miesięcy bieżącego roku ta liczba wynosi średnio 190 zgonów miesięcznie.Artur Marcisz, współpraca Justyna Koniszewska, Szymon Kamczyk, Arkadiusz Gruchot