Zdrowy styl życia. Czyli jaki?

ZDROWIE Według byłego ministra zdrowia Kanady Marca Lalonde „zdrowie jest wynikiem działania czynników związanych z dziedziczeniem genetycznym, środowiskiem, stylem życia i opieką medyczną. Promocja zdrowego stylu życia może wpłynąć na poprawę stanu zdrowia i ograniczyć zapotrzebowanie na opiekę medyczną”

Styl życia stanowi główny czynnik wpływający na zdrowie człowieka. Lalonde twierdził, że styl życia to zbiór codziennych decyzji, zachowań, wykonywanych czynności oraz nawyków. Składa się on z wielu elementów, do których zaliczamy: sposób odżywiania, aktywność fizyczną, umiejętności radzenia sobie ze stresem, stosowanie używek (nikotyna, alkohol, środki psychoaktywne) czy unikanie czynników ryzyka.

Po pierwsze: zdrowo się odżywiaj

Podstawą zdrowego stylu życia jest racjonalne i zdrowe odżywianie, które uwzględnia zapotrzebowanie organizmu na wszelkie pełnowartościowe składniki. Prawidłowe odżywianie to także właściwe spożywanie posiłków polegające na odpowiednim doborze wielkości porcji, częstości spożywanych posiłków oraz odpowiednie pory ich spożywania. Według specjalistów z Instytutu Żywności i Żywienia, należy spożywać produkty z różnych grup żywności, tzn. dbać o urozmaicenie posiłków, tak aby codziennie dostarczyć organizmowi wszystkich potrzebnych mu składników odżywczych – białek, węglowodanów, tłuszczów, a także witamin i składników mineralnych. Produkty zbożowe powinny być głównym źródłem energii. Mleko i produkty mleczne również powinny być stałym elementem codziennej diety. Nie może w niej zabraknąć także warzyw i owoców. Z kolei mięso należy spożywać z umiarem a najlepiej zastępować je rybami i roślinami strączkowymi. Należy ograniczyć spożycie soli oraz tłuszczów, zwłaszcza zwierzęcych, a także unikać cukru i słodyczy. Najlepiej kierować się informacjami zawartymi w Piramidzie Zdrowego Żywienia, pamiętając, że należy spożywać 5 posiłków dziennie w regularnych odstępach czasu.

Po drugie: bądź aktywny fizycznie

Zdrowy styl życia to również utrzymanie systematycznej aktywności fizycznej. Według zaleceń europejskich, dorosły człowiek potrzebuje co najmniej 30 minut aktywności fizycznej dziennie o umiarkowanej intensywności przez 5 dni w tygodniu lub co najmniej 20 minut aktywności fizycznej o dużej intensywności przez 3 dni w tygodniu. Niektórzy naukowcy przekonują, że wystarczy już kilkanaście minut spaceru dziennie, by znacząco poprawić stan zdrowia.

Po trzecie: unikaj stresu

Dla naszego zdrowia istotna jest higiena życia codziennego, unikanie stresujących sytuacji. Przewlekły stres zwiększa ryzyko zachorowania na nowotwory, choroby serca i inne choroby cywilizacyjne. Stres osłabia też zdrowie psychiczne, dlatego życie w ciągłym napięciu może doprowadzić m.in. do zaburzeń pamięci i koncentracji, a nawet do rozwoju depresji. W zwalczaniu stresu pomagają ćwiczenia relaksacyjne, medytacja, pozytywne myślenie.

Po czwarte: zadbaj o odpowiedni odpoczynek

Niezbędna jest stosowna ilość snu/odpoczynku, umożliwiająca regenerację. Doba powinna składać się z 8 godzin pracy, 8 godzin snu i 8 godzin na wypoczynek oraz pozostałe czynności. Zachwianie tej równowagi może być przyczyną stresu i przyczynić się do pogorszenia stanu zdrowia. Naukowcy potwierdzają, że przepracowanie zwiększa ryzyko rozwoju chorób cywilizacyjnych.

Po piąte: unikaj używek

Konieczne jest uniezależnienie od wszelkiego rodzaju używek. Liczne badania dowiodły, że osoby, które sięgają po używki bardziej narażone są na rozwój chorób nowotworowych układu oddechowego, krążenia, nerwowego, trawiennego i moczowego, niż osoby od nich stroniące. Papierosy zwiększają ryzyko wystąpienia zawału serca i udaru mózgu, a także mogą przyczyniać się do impotencji u mężczyzn i zaburzeń płodności u kobiet. Z kolei regularne sięganie po alkohol może skutkować rozwojem chorób wątroby i znacznie osłabić odporność organizmu. Także nadużywanie leków przeciwbólowych może mieć negatywne skutki zdrowotne.

Po szóste: badaj się

Regularnie wykonywane badania profilaktyczne pozwolą zapobiec rozwojowi wielu chorób lub wykryć je we wczesnym stadium rozwoju, kiedy jest największa szansa na wyleczenie. Dotyczy to zwłaszcza chorób nowotworowych i układu krążenia. Kobiety powinny regularnie wykonywać morfologię, samodzielne badanie piersi, cytologię i badanie moczu. Ponadto po 40. roku życia należy co jakiś czas wykonywać kolonoskopię i mammografię. Mężczyźni również powinni regularnie wykonywać badania krwi i moczu. Z kolei ci po czterdzieste powinni poprosić lekarza o skierowanie na kolonoskopię, badanie prostaty „per rectum” i ocenę stężenia PSA.

(art)