Numer: 1 (946)
Data wydania: 01.01.19
Oddali hołd tym, którzy za wolność Śląska oddali życie
MSZANA, POŁOMIA W przyszłym roku obchodzić będziemy setną rocznicę wybuchu I powstania śląskiego. W Mszanie uroczystości związane ze świętowaniem śląskich zrywów powstańczych będzie można obchodzić z podniesionym czołem. Tamtejsze pomniki na mogiłach powstańców śląskich zostały właśnie pięknie odnowione. - Mszana, nie tylko poprzez to, ale również wiele innych działań, daje przykład jak powinna wyglądać dbałość o pamięć historyczną. Jest w tej kwestii jednym z liderów w powiecie – przyznaje Sławomir Kulpa, dyrektor Muzeum Miejskiego w Wodzisławiu.
Na terenie gminy, na cmentarzach parafialnych w Mszanie i Połomi znajdują się dwie powstańcze mogiły, w których spoczywa ośmiu młodych mężczyzn. Większość z nich, bo siedmiu, zginęło w krwawej bitwie pod Olzą, 23 maja 1921 r. - Tak się zdarzyło, że w chwili niemieckiego ataku, na linii frontu przebywała 7 kompania 14 Pułku Powstańców Śląskich, złożona głównie z mieszkańców dzisiejszej gminy Mszana – przypomina historyk Piotr Hojka z Muzeum Miejskiego w Wodzisławiu, który jest autorem folderu „Za wolność Śląska oddali życie swoje”. Hojka opisał w nim nie tylko przebieg walk, ale też szczegółowo sytuację społeczną w miejscowościach obecnej gminy Mszana (wówczas Połomia, Gogołowa i Mszana tworzyły odrębne gminy) przed wybuchem powstań. Wymienił m.in. zweryfikowanych powstańców z tych trzech miejscowości.
Folder powstał w ramach projektu, którego głównym celem było odnowienie pomników powstańców w Mszanie i Połomi. Półtora roku temu zwróciliśmy uwagę na kiepski stan pomnika w Połomi. W zeszłym roku gmina pozyskała dotację z Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego i pomniki, które powstały w latach 50-tych ubiegłego wieku ze składek mieszkańców obu miejscowości, zostały gruntownie odnowione. Poprawiono również ich obejście.
Uroczystości przy odnowionych grobach odbyły się 19 grudnia. Oprócz wójta Mszany Mirosława Szymanka, przewodniczącego rady Marka Liśnikowskiego i pracowników gminy, wzięli w nich udział również miejscowi proboszczowie, ks. Marceli Rabstien w Mszanie i ks. Marek Długajczyk w Połomi, którzy poświęcili pomniki i poprowadzili modlitwy za zmarłych powstańców. Na cmentarz w Połomi przyszła również młodzież z Grupy Wolontariatu Na Rzecz Miejsca Pamięci, działającej w szkole podstawowej w Połomi. Grupa będzie dbać o powstańczy pomnik.
Po uroczystościach na cmentarzach w połomskiej remizie odbyła się konferencja naukowa przygotowana przez pracowników muzeum w Wodzisławiu, połączona z wystawą powstańczych pamiątek. Na wystawie można było obejrzeć m.in. sztandar powstańczy z Mszany, jeden z niewielu ocalałych. - Takich sztandarów musiało być na naszym terenie możne nawet dwieście. Nie wiadomo gdzie jest większość z nich. Wiele pamiątek powstańczych zostało zniszczonych albo ukrytych w czasie II wojny światowej. Ich posiadanie było groźne, powstańcy byli przez Niemców szczególnie represjonowani – przypomina Sławomir Kulpa.
Całkowita wartość dwóch projektów, w ramach których odnowiono pomniki to 82 tys. zł. Przy czym dofinansowanie z ministerstwa wynosi 41 tys. zł, z parafii w Mszanie i Połomi - 4,1 tys. zł. Resztę kosztów pokrył budżet gminy. Swój wkład niepieniężny ma też Muzeum Miejskie w Wodzisławiu, które oprócz folderu i wystawy, zorganizowało też lekcje historyczne o tematyce powstańczej w szkołach i opracowało tekst tablic historyczno-informacyjnych, które stanęły przy pomnikach. (art)
W mogile powstańczej na cmentarzu w Mszanie spoczywają: Jan Nogły (ur. 2.09.1899), Wiktor Wala (ur. 29.09.1897), Jan Oślizło (ur. 18.10.1899) i Alojzy Błatoń (7.02.1900). Wszyscy zginęli pod Olzą 23 maja 1921 r. Z kolei w mogile na cmentarzu w Połomi spoczywają: Leon Wita (ur. 23.09.1897), Teodor Antończyk (ur. 7.12.1898), Józef Antończyk (ur. 25.12.1899) i Teodor Białecki (ur. 8.11.1901). Wita zginął 4 maja 1921 r. Pozostali trzej 23 maja 1921 r.