Co zrobić by mieć wyższą emeryturę?
Rozmowa z Beatą Kopczyńską, rzecznikiem prasowym Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w Rybniku.
Każdy emeryt ma prawo starać się o przeliczenie swojego świadczenia i dostawać więcej. Ustawa emerytalna przewiduje wiele możliwości ponownego ustalenia emerytury w nowej, korzystniejszej wysokości. Każdą z nich warto skonsultować ze specjalistami ZUS.
– Czy zawsze ZUS przeliczy emeryturę, gdy o to wystąpimy?
– ZUS ma obowiązek przeliczyć emeryturę za każdym razem, gdy zainteresowana osoba o to zawnioskuje i spełni warunki do przeliczenia. Przeliczenia nie trzeba się obawiać, bo nawet jeśli na nowo przeliczone świadczenie okaże się mniej korzystne od dotychczasowego, emeryt nic na tym nie traci. ZUS z urzędu kontynuować będzie wypłatę emerytury w dotychczasowej (wyższej) wysokości.
– Co może mieć wpływ na podwyższenie naszego świadczenia?
– Prawo dopuszcza możliwość przeliczenia świadczenia, gdy zajdą jakiekolwiek nowe okoliczności, które mogłyby zmienić wysokość już przyznanego i wypłacanego świadczenia. Dlatego warto sprawdzić, czy w wykazie zarobków, który przedłożyliśmy do wniosku, wskazaliśmy rzeczywiście te najlepsze, jakie otrzymywaliśmy. Być może wówczas nie mieliśmy wszystkich dokumentów, a jedynie przedstawiliśmy takie, jakie były łatwe do zdobycia. Dlatego warto poszukać innych dokumentów potwierdzających wysokość osiąganych zarobków i staż. Każdy nowo dostarczony dokument – to szansa na wyższe świadczenia.
– Gdzie szukać tych dokumentów?
– Powstają nowe archiwa gromadzące dokumentację pracowniczą, z każdym rokiem powiększa się także wykaz zlikwidowanych i przekształconych firm publikowany przez ZUS. Informacje te można uzyskać bez wychodzenia z domu, przeglądając stronę internetową www.zus.pl
– Gdy już odszukamy dawnego pracodawcę albo archiwum, które przechowuje dokumentację z naszego zakładu co powinniśmy przedstawić w ZUS?
– Dokumenty, na podstawie których ZUS ustala podstawę wymiary, to np. druk RP7 wystawiony przez pracodawcę lub jego następcę prawnego, legitymacje ubezpieczeniowe zawierające wpisy o zarobkach oraz uwierzytelnione przez osobę kierującą archiwum lub przez przechowawcę kserokopie kart wynagrodzeń.
– Co wówczas gdy znaleźliśmy stare dokumenty?
– Trzeba złożyć w ZUS wniosek o przeliczenie emerytury i przedłożyć odnalezione dokumenty, których wcześniej nie przedstawialiśmy w ZUS. Pracownicy sprawdzą czy przyjęcie zarobków z tego nowego zaświadczenia do podstawy wymiaru będzie korzystne. Jeśli osoba przechodziła na emeryturę jeszcze przed 1999 r. , może korzystniejsze będą zarobki z innych 3, 4 czy 8 lat niż te, od których obliczono emeryturę. Być może korzystniejsze będą zarobki z 10 kolejnych lat wybranych z 20-lecia poprzedzających rok zgłoszenia wniosku o przyznanie emerytury lub przeliczenie podstawy jej wymiaru, czy nawet z 20 lat kalendarzowych dowolnie wybranych ze wszystkich lat pracy sprzed przyznania świadczenia lub sprzed daty zgłoszenia wniosku o przeliczenie emerytury. Warunkiem takiego przeliczenia emerytury jest wyższy wskaźnik. Kwota bazowa wprawdzie będzie ta sama, jednak wyższy wskaźnik zagwarantuje wyższe świadczenie.
– Czy pracując na emeryturze można liczyć na wyższe świadczenie?
– Warto pracować po przyznaniu emerytury. Mamy z tego podwójną korzyść, po pierwsze, zarabia się pieniądze, po drugie, dodatkowo przepracowany okres oraz osiągane zarobki mogą podwyższyć wysokość świadczenia. Liczy się każdy przepracowany miesiąc po przyznaniu emerytury, czyli staż pracy – pod warunkiem, że odprowadzane były składki na ubezpieczenia społeczne. Natomiast uzyskane za ten czas zarobki podniosą podstawę wymiaru emerytury, gdy wskaźnik podstawy wymiary obliczony z uwzględnieniem tych zarobków będzie wyższy od poprzedniego.
– Czy taką emeryturę ZUS przeliczy nam z urzędu?
– Podobnie jak w poprzedniej sytuacji konieczne jest złożenie wniosku w ZUS o doliczenie stażu z tytułu wypracowania nowego okresu. Wniosek taki można zgłaszać nie wcześniej niż po zakończeniu kwartału kalendarzowego, a jeśli przestało się już pracować - można go zgłosić nie czekając na zakończenie kwartału. Można także złożyć wniosek o przeliczenie podstawy wymiaru emerytury z uwzględnieniem zarobków uzyskanych po jej przyznaniu.
Do wniosku dołącza się zaświadczenie o okresie pracy oraz o wysokości zarobków, wystawione przez pracodawcę (formularz Rp-7). Jeśli nowy wskaźnik wysokości podstawy wymiaru emerytury będzie wyższy, do przeliczenia emerytury zastosowana zostanie kwota bazowa obowiązująca w dacie zgłoszenia wniosku o ponowne obliczenie emerytury. Tak wyliczone świadczenie, a więc z wyższym wskaźnikiem i obliczone od nowej kwoty bazowej, z pewnością będzie korzystniejsze. Ale nie tylko. Może się okazać, że wskaźnik będzie niższy, ale emerytura obliczona od nowej kwoty bazowej – wyższa.
– Czy można w takiej sytuacji liczyć na przeliczenie emerytury?
– Z możliwości przeliczenia podstawy wymiary emerytury od niższego wskaźnika mogą skorzystać te osoby, które nie pobrały ani jednej emerytury, a do przeliczenia wskażą zarobki choćby częściowo uzyskane po jej przyznaniu. Może to się zdarzyć, gdy osoby cały czas pracują, a ich emerytura jest zawieszona, a nowo obliczony wskaźnik wysokości podstawy wymiaru emerytury jest niższy od ostatnio obliczonego, ale skorzystają, bo emerytura zostanie ustalona od nowej, korzystniejszej kwoty bazowej.
– Czy pracujący emeryt może bez żadnych ograniczeń kwotowych dorabiać?
– Emeryci, którzy ukończyli już wiek 60 lat - kobiety i 65 lat – mężczyźni mogą zarabiać bez żadnych ograniczeń nie obawiając się, że ZUS zmniejszy im wysokość świadczenia lub zawiesi jego wypłatę. Jeśli natomiast jest się na tzw. wcześniejszej emeryturze, osiąganie dodatkowych przychodów pociąga za sobą skutki dla wysokości świadczenia. W zależności od tego jaka jest wysokość zarobków, emerytura będzie wypłacana w całości, zmniejszona lub zawieszona. Bez obaw, że emerytura zostanie zmniejszona, można miesięcznie dorobić maksymalnie 70 proc. przeciętnego wynagrodzenia. ZUS zawiesi wypłatę emerytury, jeśli miesięczne zarobki wcześniejszego emeryta przekroczą 130 proc. przeciętnego wynagrodzenia. Emerytura zostanie zmniejszona jeśli miesięczne dochody emeryta będą kształtować się w granicach od 70 do 130 proc. przeciętnego wynagrodzenia.
– Czy przechodząc z emerytury wcześniejszej na tę z powszechnego wieku emerytalnego możemy wnioskować o ponowne przeliczenie świadczenia?
– Tak, to kolejny sposób na ewentualne podwyższenie swojego świadczenia.
– Ile można zyskać na zmianie emerytury?
– Każdy przypadek jest inny, wyliczany indywidualnie. Pamiętać należy o tym, że o przyznanie nowej emerytury trzeba wystąpić samodzielnie. Wszystko załatwia się w oddziale albo w inspektoracie ZUS-u. Składamy wniosek na piśmie i dokumenty poświadczające okresy zatrudnienia przebyte po dacie nabycia wcześniejszej emerytury, a także inne dokumenty, które nie zostały złożone wcześniej, a mogą wpłynąć na wysokość świadczenia.
(tora)
***
Kwoty najniższych gwarantowanych świadczeń emerytalno-rentowych
od 1 marca 2010 r.:
od 1 marca 2010 r.:
- emerytura, renta z tytułu całkowitej niezdolności do pracy i renta rodzinna - 706,29 zł
- renta z tytułu częściowej niezdolności do pracy - 543,29 zł
- renta z tytułu całkowitej niezdolności do pracy w związku z wypadkiem lub chorobą zawodową i renta rodzinna wypadkowa - 847,55 zł
- renta z tytułu częściowej niezdolności do pracy w związku z wypadkiem lub chorobą zawodową - 651,95 zł
Kwota bazowa od 1 marca 2010 r. - 2716,71 zł
Renta socjalna od 1 marca 2010 r. - 593,28 zł
Świadczenie przedemerytalne od 1 marca 2010 r. - 841,17 zł