Świadczenia dla pracujących za granicą

W Unii Europejskiej obowiązuje tzw. zasada jedności ustawodawstwa. Oznacza to, że pracując na rzecz dwóch różnych pracodawców jednocześnie, ubezpieczeni jesteśmy tylko i wyłącznie w jednym państwie. Czyli zarówno pracodawca polski, u którego jesteśmy aktualnie np. na urlopie wypoczynkowym i pracodawca zagraniczny, który nas w tym momencie zatrudnia solidarnie odprowadzają składki na ubezpieczenia społeczne do jednego systemu, do jednej instytucji tego państwa, w którym mamy status pracownika i miejsce stałego zamieszkania.

– Możemy więc mieć jedno konto i, gdy już będziemy w wieku emerytalnym i spełnimy wszystkie wymagania, to na to konto będzie wpływała emerytura z naszego ZUS-u i z podobnej instytucji np. brytyjskiej (proporcjonalnie do czasu, jaki przepracowaliśmy tu i tam). Oczywiście, skoro zagraniczne zarobki są wyższe, to i te świadczenia zagraniczne będą wyższe – tłumaczy Beata Kopczyńska, rzecznik prasowy oddziału ZUS w Rybniku.

Trzeba złożyć wniosek

Aby zagraniczny okres ubezpieczenia lub zamieszkania przebyty w państwie członkowskim (czyli takim, które wchodzi w skład UE lub nie jest członkiem, ale pozostaje w Europejskim Obszarze Gospodarczym) albo w kraju, z którym Polskę łączą umowy o zabezpieczeniu społecznym (jest to tzw. państwo umowne) został uwzględniony, należy złożyć wniosek do terenowej jednostki organizacyjnej ZUS. Ta z kolei po skompletowaniu dokumentacji przekaże go do właściwej zagranicznej instytucji ubezpieczeniowej w celu rozpatrzenia uprawnień do zagranicznej emerytury lub renty.

Świadczenie to obliczane jest w wysokości częściowej, która odpowiada stosunkowi ubezpieczenia w Polsce do sumy okresów ubezpieczenia przebytych w Polsce i za granicą w państwach członkowskich lub w państwie umownym.

ZUS ustalił prawo do emerytury 60-letniej kobiecie wg starych zasad) posiadającej okresy ubezpieczenia w trzech państwach: w Polsce – wynoszący 9 lat, w Czechach – wynoszący 4 lata i na Litwie – wynoszący 7 lat.

Ze względu na to, że do spełnienia warunku posiadania 20-letniego okresu składkowego i nieskładkowego konieczne było uwzględnienie okresów ubezpieczenia przebytych przez zainteresowaną w Czechach i na Litwie, wysokość emerytury zostanie ustalona w dwóch etapach:

 – najpierw zostanie obliczona teoretyczna (pełna) wysokość świadczenia, jakie przysługiwałoby zainteresowanej, gdyby cały 20-letni okres został przebyty w Polsce,

– następnie zostanie obliczona rzeczywista (częściowa) wysokość świadczenia – przez pomnożenie proporcji okresów ubezpieczenia (9/20) przez kwotę pełnego świadczenia, obliczone za 20 lat ubezpieczenia.

Na przykład: gdyby wysokość emerytury ustalonej za 20 lat pracy wynosiła 1000 zł, to rzeczywista (częściowa) wysokość emerytury wyniosłaby 450 zł (1000 zł x 9/20 + 450 zł).

Również instytucje czeska i litewska rozpatrzą wniosek o emeryturę. O ile zainteresowana osoba spełni warunki wymagane do nabycia prawa do emerytury we wszystkich trzech państwach, w których była ubezpieczona, będzie otrzymywała trzy częściowe emerytury, przyznane przez instytucję: polską, czeską i litewską.

Osoba, która posiada okresy ubezpieczenia w Polsce i za granicą w państwach członkowskich lub umownych może otrzymywać świadczenia jednocześnie.