Krajan tysiąclecia

Tomiczek Henryk dr nauk ekonomicznych, historyk spółdzielczości. Urodził się 14 lipca 1914 r. w Studziennej pod Raciborzem w rodzinie znanych działaczy narodowych Konstantego i Anny. W 1922 r. musieli uchodzić na polską część Górnego Śląska. Osiedli w Gorzycach w ówczesnym powiecie rybnickim. Uczęszczał do miejscowej szkoły powszechnej, a następnie podjął naukę w rybnickim gimnazjum. Poszedł do Rybnika do szkoły jak mioł 11 lot. Nie chcioł iść do gimnazjum. Godoł: „Toż wy bydziecie wszyscy biyda klepać a jo mom iść do gimnazjum?” Ale posyłano po niego dwukrotnie. Koledzy pozbiyrali do niego po złotku. Potym dostowoł stypyndium aż do matury - wspomina siostra. W czasie nauki ukończył zorganizowany w szkole kurs spółdzielczy. Udzielał się w utworzonej tutaj Spółdzielni „Przyszłość”- m.in. w 1936 r. odtworzył jedną z głównych ról w nadanej w polskim radiu audycji poświęconej propagandzie spółdzielczości. Pisał na łamach „Zewu Młodzieży”. Po maturze złożonej w 1936 r. ochotniczo wstąpił do wojska, gdzie był podchorążym rocznika 1936-37. Następnie rozpoczął pracę w rybnickiej Komunalnej Kasie Oszczędności jako referent Szkolnych Kas Oszczędności. Był też zapalonym piłkarzem. W 1939 r. wziął udział w wojnie wrześniowej w składzie 20 Pułku Piechoty Ziemi Krakowskiej, dostał się do niewoli niemieckiej (obozy w Raciborzu, Kuźni Raciborskiej, Łambinowicach, Itzehoe, Neubrandenburgu i Woldenburgu - Oflag II c). W tym ostatnim ukończył roczny kurs handlowy ze świadectwem nr 1. W 1946 r. uzyskał magisterium z ekonomii w Akademii Handlowej w Krakowie. Osiadł w Katowicach, gdzie współorganizował Spółdzielnię Wydawniczą „Życie Gospodarcze”, której był pracownikiem. Z tym wydawnictwem, także po jego przeniesieniu do Warszawy (jako Polskie Wydawnictwa Gospodarcze) oraz ze spółdzielczością pozostał związany do 1982 r. Miał w tym czasie duży wkład w działalność wydawniczą Centralnego Związku Spółdzielczości Pracy i Centrali Rolniczej „Samopomoc Chłopska”. W tym czasie w 1965 r. zrobił doktorat z ekonomii - na podstawie pracy o spółdzielczości górnośląskiej.

W latach 1972-78 pracował jako dyrektor projektu, a następnie jako główny doradca techniczny i szef projektu MOP- PUD (Międzynarodowej Organizacji Pracy i Fundacji Specjalnej ONZ- Program Narodów Zjednoczonych ds. rozwoju), której celem była pomoc w rozwoju spółdzielczości w Kamerunie. Jego pobyt w tym kraju uwieńczył Prezydencki Order Zasługi dla Kamerunu. Dr Tomiczek jest autorem kilkuset publikacji (książek i artykułów) m.in. z zakresu spółdzielczości na Śląsku („80 lat spółdzielczości na ziemi rybnicko-wodzisławskiej”, „Elementy spółdzielczości pracy na ziemi rybnicko-wodzisławskiej w okresie międzywojennym”, „Jak budowaliśmy spółdzielnię uczniowską przy gimnazjum w Rybniku”, „Przyszłość nowymi idzie tory”, „Rolnicza Spół-dzielnia Zaopatrzenia i zbytu ziemi raciborskiej”, „Rozwój organizacyjny ruchu spółdzielczego na Górnym Śląsku do 1939 r.”, „Spółdzielczość na Górnym Śląsku do 1922 r. Przyczynek do historii spółdzielni górnośląskiej”, „Spółdzielnia Inwalida w Wodzisławiu Śląskim”, „Stan i potrzeby badań dziejów ruchu spółdzielczego na Górnym Śląsku w latach 1860- 1971”, „Zbiór statutów spółdzielni górnośląskich 1871- 1939”), spółdzielczości za granicą („Spółdzielczość w krajach Południowej i Wschodniej Azji”, „Pomoc dla spółdzielczości w krajach rozwijających się na przykładzie Kamerunu”), wreszcie poświęconych pamięci Woldenberczyków (m.in. biogramy drukowane w „Gazecie Wyborczej”) i publicystycznych. Jego artykuły ukazywały się na łamach pism historycznych, spółdzielczych i ekonomicznych. Udzielał się także w środowisku byłych jeńców wojennych, m.in. pełnił funkcję wiceprezesa Krajowej Komisji Woldenberczyków, zabiegał o budowę szkoły Woldenberczyków w Dobiegniewie. Był też jednym z działaczy Towarzystwa Przyjaciół Śląska w Warszawie. Bywał w Gorzycach - u rodziny, na uroczystościach szkolnych. Zmarł 10 sierpnia 2001 r. na zawał serca w szpitalu na Szaserów w Warszawie. Miał dwóch synów. Odznaczony m.in. Krzyżem Kawalerskim i Oficerskim Orderu „Polonia Restituta”, Medalem Edukacji Narodowej.

 

D. Jakubczyk

 

Fojcik  Rudolf - ur. 2 czerwca 1923 roku w Pszowie jako syn mistrza malarskiego i jego żony Marii z Kowolów. W 1937 roku ukończył miejscową Szkołę Podstawową. We wrześniu 1939 roku podjął pracę jako górnik na kopalni „Anna” w Pszowie. W 1942 roku powołany do armii niemieckiej i skierowany na front zachodni do Francji. Brał udział w kampanii włoskiej, na Sycylii i Afryce. Do Pszowa wrócił w czerwcu 1945 roku i rozpoczął pracę w dziale budowlanym na kopalni „Anna”. Po dwóch latach przeniósł się do Rybnika i zatrudnił się w warsztacie mistrza malarskiego Wilka Jana. Tam zdobył kwalifikacje malarskie. Później podjął pracę w Prezydium Miejskiej Rady Narodowej w Pszowie, jako kierownik robót malarskich i remontowych. Po złożeniu egzaminu na mistrza malarskiego, w 1950 roku zapisał się na Uniwersyteckie Studium Przygotowawcze w Katowicach. W 1952 roku rozpoczął studia na Wydziale Architektury Politechniki Gdańskiej i uzyskał dyplom mgr inż. architekta. W sierpniu 1958 roku został projektantem w Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w Rybniku, następnie powołany na stanowisko kierownika Wydziału Budownictwa, Urbanistyki i Architektury. W 1974 roku został Naczelnikiem Powiatu w Rybniku, a od dnia 1 czerwca 1975 roku na stanowisko wiceprezydenta  Miasta Rybnika.
 
Projektował Ośrodek Sportowo-Rekreacyjny w Kamieniu koło Rybnika, kościół w Orzechu koło Tarnowskich Gór, kościół Werbistów w Rybniku, kościół w Kłokocinie, remizę strażacką w Pszowie. Zmarł po długiej i ciężkiej chorobie 22 kwietnia 1992 roku i jest pochowany na cmentarzu na Przymiarkach w Pszowie.

 

B. Kołodziej