Starosta wodzisławski

Imię: Jan
Nazwisko: Materzok
Data urodzenia: 1949 r. w Wodzisławiu
Dzieci:  dwoje - oboje ukończyli studia i pracują, syn jest inżynierem, córka stomatologiem.
Hobby: interesuje się techniką, lubi fotografować, w wolnym czasie czyta czasopisma i literaturę fachową.
Dotychczasowe stanowiska pracy: ukończył studia na Wydziale Górniczym Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie - specjalność ekonomika organizacji górnictwa. Po studiach podjął pracę w kopalni „Marcel” w Radlinie. Od 1990 r. do 1998 r. był jej dyrektorem (od 1995 r. połączonych kopalń „Marcel” i 1 Maja”). W 1995 r. ukończył studia podyplomowe na AGH z zarządzania. W 1997 r. był członkiem Rady Ochrony Pracy przy Sejmie RP. W 1998 r. został wiceprezesem zarządu Rybnickiej Spółki Węglowej do spraw produkcji. W 1999 r. zakończył pracę w górnictwie, w 2001 r. obronił pracę doktorską na krakowskiej AGH i uzyskał tytuł doktora nauk technicznych.
Działalność w polityce: radny powiatowy I kadencji, członek Komisji Promocji oraz Komisji Rozwoju Gospodarczego. W 2002 r. został wybrany na starostę powiatu wodzisławskiego.

Rozmówki

Zaraz na początku obecnej kadencji władz powiatowych doszło do konfliktu między obecną koalicją a opozycją. Radni opozycyjni opuścili nawet salę obrad podczas jednej  z sesji. Czy uda się przekonać radnych do wspólnej pracy dla dobra powiatu?
Takie incydenty zawsze się zdarzają, to jest wynik funkcjonowania demokracji, a my ten system zaakceptowaliśmy. To jest normalne, że istnieje opcja rządząca i opozycyjna. Moim zdaniem to jest zdrowe, bo trzeba zawsze mieć zewnętrzny punkt widzenia na różne sprawy i taki punkt widzenia ujawnia opozycja. Natomiast ważne jest, żebyśmy się nie spierali w szczegółach, bo na to szkoda czasu, żebyśmy nie bronili „wczorajszego dnia”. Chodzi o to, żebyśmy w ramach opracowanej „Strategii Rozwoju Powiatu Wodzisławskiego” znaleźli jakiś kompromis i próbowali ją realizować. Każdy radny wnosi coś nowego, cała Rada jest ogromnym potencjałem intelektualnym, który trzeba wykorzystać. Żeby ten układ był siłą napędową rozwoju powiatu to musi być jakiś consensus w istotnych sprawach. Natomiast pewne incydenty zawsze mają miejsce, traktuję to jako zjawisko normalne w systemie demokratycznym. Jak już powiedziałem szkoda czasu na kłótnie w drobnych sprawach. Trzeba skupić się na rzeczach istotnych. To normalne, że opozycja ma inny punkt widzenia na wiele spraw, ale chodzi o to, żeby wnosiła do dyskusji coś konstruktywnego. To nie może być krytyka sama dla siebie, zajmująca bezproduktywnie czas, lecz zwrócenie uwagi na istotny problem, który został przeoczony przez osoby znajdujące się w koalicji. Wtedy to jest cenne. Wyznaję zasadę - co robisz, rób dobrze i patrz końca.

Zapoznał się pan od środka z funkcjonowaniem Starostwa jako urzędu. Co najistotniejszego chciałby pan zmienić w stosunku
do poprzedniej kadencji?
Ja mam inny punkt widzenia na te sprawy. Tamta kadencja była bardziej organizowaniem Starostwa, trzeba było rozwiązać sprawy lokalowe, zbudować struktury, zatrudnić pracowników. To było tworzenie podwalin systemu organizacji i zarządzania w Starostwie, wkomponowania powiatu w system instytucji państwowych. Dzisiaj po tym okresie organizacyjnym, gdy wszystko jest już poukładane, trzeba spojrzeć na funkcjonowanie tej instytucji z innego punktu widzenia. W tym czasie miało miejsce wiele negatywnych dla powiatu zdarzeń, w szczególności mam na myśli restrukturyzację przemysłu węglowego, która w istotny sposób wpłynęła na poziom życia mieszkańców. Patrząc na programy rządowe, dotyczące województwa śląskiego, na programy UE, trzeba innym okiem spojrzeć na rolę powiatu. Zakładam, że urzędnicy pracują dobrze, że wywiązujemy się w stosunku do obywatela ze swoich obowiązków. Ubolewać należy nad komfortem pracy w Starostwie, wszystko jest ciasne, poupychane, co może wpływać na jakość obsługi obywatela. Ale jest to inny temat, nad którym też pracujemy. Rola Starostwa patrząc na ustawę o samorządzie powiatowym jest ograniczona, co nie znaczy, że powiat nie powinien inicjować, wspomagać, koordynować, wdrażać jakieś nowoczesne metody zarządzania. Starostwo poczuwa się do obowiązku koordynacji działań poszczególnych gmin. Każda gmina ma do wypełnienia obowiązki wobec obywatela, ma zapewnić rozwój poprzez prowadzenie odpowiednich inwestycji. Potrzebna jest więc koordynacja działań ponadgminnych. Tę rolę powinien pełnić powiat. Nie da się kierować taką organizacją jak powiat bez wypełnienia podstawowych funkcji zarządzania. A jedną z nich jest motywowanie, pod tym pojęciem kryje się realizacja idei przywództwa. Chodzi o takiego zbiorowego przywódcę, którym powinna być jak najszersza grupa samorządowców z powiatu wodzisławskiego skupiająca wokół siebie odpowiedni potencjał intelektualny. Zgodnie z naukową definicją wypełniania roli przywództwa jest to tworzenie pola do działania dla innych ludzi.

Czasami można usłyszeć opinie, że powiaty są niepotrzebne,  że lepiej byłoby ich zadania przekazać gminom. Jak pan widzi rolę powiatu i jego usytuowanie w systemie władzy?
Powiat może i powinien być tą instytucją, która potrafi skupić wszystkie gminy wokół siebie, wokół realizacji wspólnej strategii rozwoju. Poza tym jest to struktura dostosowująca się do wymagań UE, kraje Unii też są podzielone na powiaty. Patrząc na rządowe programy, dotyczące Śląska będzie się przypisywało ogromną rolę samorządom. Może zostaną one wyposażone w instrumenty, które pozwolą bardziej praktycznie realizować program restrukturyzacji zatrudnienia na Śląsku. Gminy skupione wokół powiatu będą mogły łatwiej pozyskiwać fundusze z Unii Europejskiej. Te pieniądze nie będą przyznawane za darmo - muszą być konkretne wizje i projekty. Podstawowym dokumentem jest strategia rozwoju powiatu wodzisławskiego - tam te wizje rozwoju są ujęte. Teraz trzeba przystąpić do realizacji programów wynikających ze strategii, przy udziale wszystkich gmin. Próbą praktycznej realizacji tych zadań jest ukonstytuowanie konwentu gmin powiatu wodzisławskiego. Powiat ma ważną rolę do spełnienia jako instytucja inspirująca pewne rozwiązania, wskazująca na niedomagania, wspierająca rozwój gospodarczy.

Wspomniał pan o konwencie, który został niedawno powołany. Czy pierwsze doświadczenia jego działania są zachęcające, bo wiadomo, że przynajmniej niektóre z gmin powiatu były ze sobą do tej pory skłócone?
Wysoko oceniam kompetencję ludzi pracujących w gminach. Ale gmina nie ma na tyle pieniędzy, żeby realizować wszystkie inwestycje. Potrzebne są pewne fundusze pomocowe. Realizacja polityki gminnej wyrażona w postaci jakiegoś projektu dotyczy stosunkowo małej populacji i nie znajduje on zrozumienia w instytucjach zewnętrznych, które dają pieniądze. Dobrze postrzegane są te projekty, które dotyczą polityki rozwoju o charakterze ponadgminnym. Dla realizacji wspólnej gospodarki ściekowej na terenie powiatu potrzeba współpracy czterech gmin, aby ten problem rozwiązać. Chodzi o taką właśnie koordynację działań. Nie jest to próba dominacji, bo nie chcemy wchodzić w kompetencje gmin, ale konwent ma być forum umożliwiającym przedyskutowanie praktycznych wizji realizacji strategii rozwoju powiatu. To co my robimy musi być zgodne ze strategią rozwoju województwa i państwa oraz kryteriami Unii Europejskiej. A żadnych pieniędzy nikt za darmo nam nie da, tylko na konkretne inwestycje, które muszą być zgodne z preferowanymi celami.

W związku z restrukturyzacją górnictwa coraz mniej ludzi będzie pracować w tej branży. Jak pan to widzi, gdzie mogą znaleźć pracę mieszkańcy ziemi wodzisławskiej?
Restrukturyzacja górnictwa na terenie powiatu wodzisławskiego spowodowała trwałą likwidację kilku tysięcy miejsc pracy. Pozostały trzy kopalnie, które mają szansę funkcjonowania w perspektywie najbliższych lat, około 10 tys. miejsc pracy w górnictwie na terenie powiatu zostanie utrzymanych. Ten przemysł napędza koniunkturę dla podmiotów, które współpracują z górnictwem. Niepokojące jest to, że realizacja rządowego programu restrukturyzacji górnictwa wzrost bezrobocia, ale w tym czasie nie wdrożono programu tworzenia nowych miejsc pracy. Dzisiaj trzeba podjąć działania, które, przywrócą miejsca pracy na terenie powiatu, ale już nie w górnictwie. Receptą na to, aby zwiększyć liczbę miejsc pracy jest realizacja strategii rozwoju powiatu. Aby przyspieszyć realizację tej strategii wybraliśmy pewne priorytety - to szeroko rozumiana edukacja, rozwój infrastruktury drogowej, ochrona środowiska - w tym rewitalizacja terenów zdegradowanych przez wydobycie węgla, gospodarka odpadami, gospodarka ściekowa i likwidacja niskiej emisji. Te priorytety są preferowane przez UE. Rozwój infrastruktury drogowej i działania w dziedzinie ochrony środowiska - to inwestycje i praca dla mieszkańców powiatu. Warto uzmysłowić sobie, że nakłady na realizację programu likwidacji niskiej emisji odpowiadają dwuletnim kosztom ponoszonym na pokrycie absencji w pracy, spowodowanej chorobami związanymi z zanieczyszczeniem powietrza. Realizacja tych priorytetów ujętych w strategii spowoduje przyciągnięcie pieniędzy na rynek i ma zaktywizować małe i średnie przedsiębiorstwa.

Jako o pewnej szansie na rozwój mówi się o autostradzie i ewentualnym centrum przeładunkowym w Gorzyczkach...
Autostrada niewątpliwie ożywi gospodarczo nasz region, nie należy jednak zapominać, że zostanie wybudowana za parę lat, a do tego czasu musimy jeździć drogami lokalnymi. Konieczna jest więc rozbudowa naszej infrastruktury drogowej. To też inwestycje i praca. Autostrada będzie szansą na rozwój terenów zdegradowanych, jak te po kopalni „1 Maja”. Wymagana jest ich szybka rekultywacja i przekazanie inwestorom, tak jak to się dzieje w Niemczech. Trzeba mieć wizję, plany, konkretne projekty i odwagę, aby tę strategię realizować.