Przepis na łacne obiady

Dzisio taki młode baby to i trzi razy na dziyń do sklepu lecom, bo sztyjc jeszcze im do obiadu czego brakuje. Maszkiecom a maszkiecom. Nikierzy godajom, na obiod musi być miynso, bo bez miynsa ni ma obiadu. A jo jak żech był bajtlym to miynso było na talyrzu roz na tydziyń. Jak prziszła sobota z bratym lecieli my do masorza, kiery nazywoł się Bulanda. Ku tymu mioł jeszcze swój sklep. To był nosz najlepszy masorz, choć był i na Łukowie masorz Słanina, a ku tymu mioł nawet jeszcze szynk ze zolym. Jak żech był już lebrym toch tam na muzyki chodziył. My jednak kupowali u Bulandy bo matka uznała, że dowo myni kości do miynsa. Pora kości ku miyńsie kożdy bowiym dostoł.

Jakby krowa czy prosia ni miała kości to by tych kości nie trza było brać - godoł dycko Bulanda. My byli radzi, że nas matka do masorza gno bo tyn dycko za droga dowoł nom konsek leberwusztu. Mono se to i na wodze policzył, ale czy nom dzieciom to było we głowie.

Jak żech już nieroz tu prawiył nasza familijo skłodała się z osiym ludzi. Sześcioro dzieci: trzi dziołchy i trzi synki a ku tymu fater i muter.

Wiela czego ?

Tuż na cołko familijo na tydziyń kupowali my 1 kg miynsa od brzucha i pół kilo wusztu, kiery był yno do tatulka.

Wasz tata ciynżko na grubie robi to wuszt je yno do niego - godała nom mamulka, ale tata i tak nom nieroz po placku ukroł i doł skosztować. Tatulek robiył na Eprajchu, a była to bardzo ciynżko robota bo mechanizacji nie było żodnej, yno kilof, łopata, szpicok i pyrlik co mioł bezmała półtora kilo. Do tego lampa karbidka, kiero tata kożdy dziyń du dom smyczył, bo lampowni jeszcze nie było.

Prócz masorza mieli my jeszcze swój sklep z inkszym jodłym posztelowany. Chodziyli my dycko do Procka w Czernicy. Roz na miesiąc my synki jechali do niego wózkiym (do kierego na podzim kartofle sie kopało). Tera dzieci z małymi bojtlikami ze sklepu walom, bo wszystko je, a my całym wózkiym jechali. Mamulka toworu kupowała ni na dwa dni, a na cołki miesiąc: 1 cetnor mąki ciymnej na chlyb (ta kupno mąka była jaśniejszo i matka jom miyszała z tą ze wiatroka. Nasz somsiod mioł wiatrok to mleł nom mąka z naszej rży. A jak jeszcze wiatroków nie było, to sie na żarnach mleło). Ku tymu 10 kg mąki pszennej, 2 kg soli, 2 kg grochu, 1 kg ryżu, 2 kg krupów z jynczmiynio, flaszka octu, 10 kostek magi do zupy, 2 paczki kminku. Tego toworu nazbiyrało sie chneda dwa cetnory. Za towor matka płaciyła zaro, bo na taki sprawunki jechało sie po 15-tym, kiedy był geltag od tatulka. Jak czego nieskorzi brakło, my synki dostali kartka od mamulki i musieli my dokupić jak sie szło ze szkoły. Sklepikorz wszystko odnotowoł we książce swoji i naszej, bo tyn towor brali my na burg, abo jak nikierzy godajom na pomp (płaciyło sie zań jak sie przyszło po 15-tym zaś po wiynkszy towor). Bo kajby nom tam matka jaki pijondze do rynki dała, zresztom ich już i tak nie było, udane. Sklepikorz to nom nieroz i tytka szkloków za droga doł.

W sklepie cołki towor leżoł luźno we miechach. Na mąka matka miała kajsterka, a jak jaki towor był we tytce, to go w doma wysuwała do biksy, a tytka sraniała na drugi roz. Bo jak sie swoji tytki ni miało, to sklepikorz za tytka odciągnył 1 gr. Nie wiym, czy pamiyntocie, ale piyrwej tytki były szpicate.

Co na beztydziyń i na niedziela

Chocioż to babsko robota, to u nos tatulek zrobiył matce taki plan na kartce, co kożdy dziyń mo warzyć. I tak:
Pyndziałek - żur kiszony, a na drugi dani kapusta, ku tymu smażonka z jajec.
Wtorek - zupa grochowo po gynstu pomaszczono szpyrkom z łoja.
Szczoda - kartoflonka, na drugi dani mela ze zesmożkom na łoju (mela to tako roślina jak szpinak, yno że fest gibko rosła. Jom mioł kożdy we zegrodce). Ku tymu kartofle.
Czwortek - fanzole po suchu ze kiszkom. Fandzole my mieli swoje, dycko sadziyli my je miyndzy kartofle. Jak sie podarzyło, to i cetnor my zebrali. Wtedy na cołki rok stykło.
Piątek - żur ze kwaski, potym pół harynka ze kartoflami. Harynki były łacne, 10 sztuk kosztowało złotek. Były słone jak diosi. Bezto rano matka moczyła je we wodzie.
Sobota - żur z maślonki, a na drugi prażonka ze krupów jynczmiynnych posuto skórzicom i pomaszczone masłym. Prażonka robiyło sie tak, że krupy suło sie do miyszka, a tyn wsadzowało do wrawej wody i warzyło. Masło działało sie we piątek, we sobota, czego matka nie sprzedała, dowało sie do pomaszczynio prażonki.
Niedziela -  konsek miynsa od brzucha (uwarzonego bo piyrwyj sie nie piykło yno warzyło), ku tymu kluski czorne ze trzytych kartofli, na kiere gałeczki my godali, ze zymftzołzom. Na gałeczki dziołchy musiały natrzyć pół kibla kartofli ! Z nich nic sie nie marnowało. Matka i szkrobek snich zaro robiyła. Jak potrzyła kartofle z tej wody, co sie po tych odcisnytych kartoflach ostała, oddzielało sie tyn szlom od wody. Potym wylywała zmazano woda dolywała nowej, usiadło, zaś dolywała i tak pora razy, coby sie to biołe zrobiyło. Potym na blasze to ususzyła i był na prani szkrobek.

Rano na śniodani jadło sie chlyb pomazany syrym abo smażonkom. Smażonka dycko robiyli my ze trzech jajec, trocha łoja do tyglika jak sie roztopiył to matka wlywała jajca rozfyrlane ze trzema łeżkami mąki, a ku tymu jeszcze liter wody. Warzyła to i miyszała aż zgynstło. Tym mazało sie chlyb.

Na wieczerzo przeważnie kartofle pomaszczone łojym, ku tymu kiszka abo kwaska.

Tak sie mi zdo, że przi tej diecie ludzie myni na zawały chorowali i na wrzody na żołądku. Ludzie żyli nawet 95 lot. Dzisio we sklepach kożde psinco je we papiorku, plastiku, a na koniec jeszcze ci to do miyszka foliowego dajom. Tela sie tego nazbiyrało, że śmieciary nie postyknom wywozić. Jak ida kan dali na szpacyr to bele kandy we krzipopach leżom śmietniska. Z drugi strony za wywóz trza wielki pijondze płacić. U mie we wsi ni ma tak źle, bo som jeszcze dwa bociani gniazda. Niekierzy godajom, że kan je bocian tam je czysto, bo bociany marasu nie trowiom. Po co jechać do Egiptu i na Majorka jak u nas we Dzimiyrzi som stawy, ryby świyży luft? Bele by jeszcze było co do garca wrazić, bo we sklepach wszysko w oczy razi, a na talyrzu u nikierych to co jo mioł siedymdziesiąt lot tymu. Nie starejcie sie jednak. Z żuru chłop jak z muru!

Karlik