Ślązacy to największa, choć wciąż nieuznawana grupa narodowo-etniczna w Polsce. Pokazały to wyniki Narodowego Spisu Powszechnego

– W spisie ludności w 2021 r. – podobnie jak w 2011 r. – przynależność osób do odpowiedniej społeczności narodowej lub etnicznej była określana w drodze swobodnej deklaracji narodowościowej. Zachowane zostało również rozwiązanie umożliwiające osobom spisywanym wyrażenie złożonych tożsamości narodowościowych, poprzez zadanie dwóch pytań (pytania podwójnego) o narodowość – tak Główny Urząd Statystyczny anonsuje wstępne wyniki Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań 2021 w zakresie struktury narodowo-etnicznej oraz języka kontaktów domowych.

GUS wskazuje, że ludność o polskich identyfikacjach narodowościowych obejmowała w sumie 37149,5 tys. osób ogółu mieszkańców Polski, natomiast o innych niż polska identyfikacjach – 1339,6 tys. osób.

Wyniki wskazują również, że społeczności regionalne w Polsce wciąż utrzymują swoje odrębne poczucie etniczne. Poza narodową identyfikacją polską najczęściej deklarowanymi identyfikacjami etnicznymi są identyfikacje śląska i kaszubska. Łącznie odnotowano 585,7 tys. deklaracji śląskich w odpowiedzi na pierwsze lub drugie pytanie etniczne, co stanowi 43,7% wśród identyfikacji etnicznych inne niż polska. Spośród tych deklaracji, 231,8 tys. osób wskazało identyfikację śląską jako pierwszą, a 353,9 tys. osób jako drugą. Kolejną najczęściej deklarowaną grupą były osoby, które zadeklarowały przynależność kaszubską – 176,9 tys. osób (co stanowi 13,2% wśród ogółu osób deklarujących identyfikację inną niż polska). W tej grupie częściej identyfikację kaszubską deklarowano jako drugą (162,2 tys.).

Kolejne grupy narodowo-etniczne w Polsce:

• niemiecka – 132,5 tys. (jako pierwsza – 38,7; jako druga – 93,8 tys.)

• ukraińska – 79,4 tys. (jako pierwsza – 62,9; jako druga – 16,5 tys.)

• białoruska – 54,3 tys. (jako pierwsza – 41,9; jako druga – 12,4 tys.)

• angielska – 48,7 tys. (jako pierwsza – 4,0 tys.; jako druga – 44,7 tys.)

• amerykańska 25,1 tys. (jako pierwsza – 2,3 tys.; jako druga – 22,8 tys.)

• włoska 17,7 tys. (jako pierwsza – 3,1 tys.; jako druga – 14,6 tys.)

• żydowska 15,7 tys. (jako pierwsza – 7,2 tys.; jako druga – 8,5 tys.)

• rosyjska 14,8 tys. (jako pierwsza – 10,2 tys.; jako druga – 4,6 tys.)

• francuska 13,0 tys. (jako pierwsza – 1,9 tys.; jako druga – 11,1 tys.)

• łemkowska 12,7 tys. (jako pierwsza – 8,6 tys.; jako druga – 4,1 tys.)

• romska 11,8 tys. (jako pierwsza – 8,0 tys.; jako druga – 3,8 tys.)

• irlandzka 10,0 tys. (jako pierwsza – 0,8 tys.; jako druga – 9,1 tys.)

• litewska 9,7 tys. (jako pierwsza – 7,6 tys.; jako druga – 2,0 tys.)

• Nieustalona 473,3 tys.

Wstępne wyniki pokazały także, że język śląski jest drugim najczęściej używanym – innym niż polski – językiem w domach na terenie Polski. 457,9 tys. osób (53,3 tys. używa tylko śląskiego) zadeklarowało, że w kontaktach domowych godo. Więcej znalazło się tylko posługujących się językiem angielskim – 704,4 tys. (w tym 21,0 tys. używa tego języka jako jedynego). Na kolejnym miejscu jest język niemiecki – 199 tys., z czego 6,6 tys. zadeklarowało, że posługuje się tym językiem jako jedynym. Używanie języka polskiego zadeklarowało natomiast w sumie 37427,6 tys. osób, co stanowi 98,4% ogółu ludności, a większość z tego tj. 35886,7 tys. (94,3 %) – posługuje się nim jako jedynym.

– GUS poradził sobie, choć z trudem, bez naszych liczydeł. Ogółem w spisie padło blisko 600 tys. śląskich deklaracji. Więcej niż zakładali pesymiści, mniej niż życzyli sobie optymiści. Trudno porównywać wyniki do tych z 2011, bowiem zmieniła się metodologia badań. Ślązacy bez wątpienia są najliczniejszą mniejszością w Polsce. Mniejszością wciąż nieuznawaną – komentuje w mediach społecznościowych Ruch Autonomii Śląska.

Warto przypomnieć, że w 2011 roku podczas Narodowego Spisu Powszechnego 846,7 tysięcy osób zadeklarowało się jako Ślązacy, co oznacza spadek o ponad 261 tysięcy osób w ciągu dekady, według statystyk GUS. Warto jednak zauważyć, że możliwe, że ten spadek jest związany ze zmianami w badaniach, ponieważ respondenci nie mogli już tak jak 10 lat wcześniej wybierać odpowiedzi z listy, a zamiast tego musieli samodzielnie wpisać odpowiedzi w polu „inne” – tak samo było w przypadku deklaracji języka śląskiego.

(mad)