Uruchomienie instalacji odsiarczania w Elektrowni Bełchatów

Instalacje mokrego odsiarczania spalin odznaczają się najwyższą niezawodnością, dyspozycyjnością i najniższymi kosztami usuwania dwutlenku siarki ze spalin spośród znanych technologii odsiarczania. RAFAKO S.A. dokonała daleko idących modyfikacji systemu, co doprowadziło do istotnego obniżenia kosztów inwestycyjnych przy zachowaniu technicznych zalet procesu mokrego, takich jak: brak produktu odpadowego, pełne wykorzystanie sorbentu, niskie koszty eksploatacyjne, wysoka dyspozycyjność i elastyczność układu oraz trwałość elementów.

RAFAKO S.A. jest liderem w zakresie zainstalowanych w Polsce, dużych instalacji odsiarczania spalin. W 1996 roku, wspólnie z partnerem zagranicznym Spółka zbudowała pierwszą w Polsce instalację odsiarczania spalin metodą mokrą w Elektrowni JAWORZNO III. W 1998 roku, w Elektrowni Siersza oddano do użytku wysokosprawną instalację odsiarczania spalin metodą półsuchą. W I półroczu 2000 roku przekazano do eksploatacji instalację odsiarczania spalin metodą mokrą w Elektrowni Bełchatów dla bloków 5 i 6. W chwili obecnej realizowane są kontrakty na dostawę instalacji odsiarczania spalin metodą mokrą dla bloku energetycznego o mocy 460 MW w Elektrowni Pątnów II oraz metodą półsuchą dla EC Łódź.

W kwietniu 1999 roku Elektrownia „Bełchatów” S.A. ogłosiła dwustopniowy przetarg na budowę dwóch instalacji odsiarczania spalin dla bloków 7 i 9. Do przetargu stanęło 17 renomowanych firm z całego świata. Inwestor jako najkorzystniejszą wybrał ofertę Fabryki Kotłów RAFAKO S.A. 2 czerwca 2000 roku podpisano kontrakt na budowę Instalacji Odsiarczania Spalin bloków 7 i 9 pomiędzy Elektrownią „Bełchatów” S.A. a Fabryką Kotłów RAFAKO S.A. Wartość podpisanego kontraktu wyniosła 50 milionów EURO.

W ramach kontraktu RAFAKO S.A. dostarczyła „pod klucz” dwie instalacje odsiarczania spalin w oparciu o technologię mokrą wapienno-gipsową dla bloków nr 7 i 9 o mocy elektrycznej 360 MW każdy. Zakres RAFAKO S.A. obejmował projekt i dostawę budynków oraz wyposażenia wraz z częściami zapasowymi i szybko zużywającymi się, montaż, uruchomienie, ruch próbny, pomiary gwarancyjne, odbiór i szkolenie obsługi a także założenia projektowe dla fundamentów oraz wykonania przeróbek istniejących układów technologicznych. Przy realizacji inwestycji zostały wykorzystane doświadczenia zdobyte przez RAFAKO S.A. podczas realizacji wcześniejszych instalacji odsiarczania w El. Jaworzno III, El. Siersza oraz dla bloków 5 i 6 w Elektrowni Bełchatów.

W instalacji tej spaliny opuszczające kocioł są intensywnie przemywane cieczą płuczącą w dostarczonych przez RAFAKO S.A. absorberach. Ciecz płucząca jest zawiesiną kamienia wapiennego w wodzie i związków, będących produktami reakcji. Dwutlenek siarki - SO2 rozpuszcza się podczas procesu mycia w cieczy i reaguje w obecności tlenu z sorbentem tworząc gips o bardzo wysokiej czystości, nadający się do gospodarczego wykorzystania, głównie do produkcji różnego rodzaju elementów stosowanych w budownictwie. Jest on w całości przeznaczony do wykorzystania przemysłowego. Część jest kupowana przez sąsiadującą z Elektrownią Bełchatów S.A. fabrykę płyt gipsowo-kartonowych, część jest sprzedawana krajowym cementowniom. Dzięki zastosowaniu kamienia wapiennego jako sorbentu i wody z obiegu chłodni kominowych instalacja odznacza się niskimi kosztami eksploatacyjnymi, więc jej budowa i eksploatacja w niewielkim stopniu odbije się na cenie produkowanej energii elektrycznej.

Zaprojektowane przez RAFAKO S.A. instalacje odznaczają się bardzo wysoką skutecznością usuwania dwutlenku siarki, ale także innych zanieczyszczeń takich jak fluorowodór - HF, chlorowodór - HCl oraz pył. Analizując średnie projektowe warunki pracy kotła obliczono, że w ciągu roku instalacja dla bloków 7 i 9 zredukuje emisję dwutlenku siarki do atmosfery o ponad 90 tysięcy ton, chlorowodoru i fluorowodoru o około 300 ton a popiołu o ponad 2,5 tysiąca ton. Wraz z redukcją emisji popiołu do atmosfery nastąpi również istotna redukcja emisji zawartych w nim tlenków metali. Każdy z absorberów oczyszcza w ciągu godziny pracy bloku około 2 milionów metrów sześciennych spalin.

Przy projektowaniu wszystkich elementów instalacji wykorzystane zostały najnowsze osiągnięcia wiedzy inżynierskiej i materiałowej. Potwierdzeniem tych działań są bardzo długie okresy gwarancji żywotnościowej i mechanicznej oraz spełnienie udzielonych gwarancji technologicznych. Łączna masa dostarczonych Elektrowni Bełchatów S.A., w ramach realizacji przedmiotowych instalacji odsiarczania, elementów (urządzeń, zbiorników, aparatów, konstrukcji stalowych, kanałów spalin itd.) wyniosła 6,5 tysięcy ton. Zaprojektowany komputerowy system prowadzenia procesu technologicznego zapewnia najwyższy stopień zautomatyzowania wszystkich czynności podczas: rozruchu, normalnej eksploatacji, planowych odstawień jak również ewentualnych sytuacji awaryjnych.

Podczas realizacji inwestycji w odniesieniu do wszystkich jej faz był stosowany program kontroli jakości na bazie posiadanego przez RAFAKO S.A. operacyjnego systemu kontroli jakości zgodnego z ISO szeregu 9000. Dostarczona przez RAFAKO S.A. Instalacja Odsiarczania Spalin oraz jej wyposażenie spełnia wymagania określone w normach zharmonizowanych z dyrektywami Unii Europejskiej oraz w zakresie technik oczyszczania gazu spełnia kryteria najlepszej osiągalnej techniki.

5 września 2003 roku, podczas uroczystych obchodów Dnia Energetyka w Elektrowni Bełchatów, w obecności przedstawicieli Rządu, władz Województwa Łódzkiego oraz miasta i powiatu Bełchatów dokonano symbolicznego uruchomienia instalacji odsiarczania spalin dla Bloków 7 i 9.

W Nastawni IOS Prezes Ryszard Kapluk uroczyście poinformował o gotowości do uruchomienia instalacji, po czym przedstawiciele Rządu dokonali symbolicznego uruchomienia instalacji odsiarczania. Następnie goście przeszli pod absorbery instalacji, gdzie wiceprezes Jerzy Thamm pokrótce omówił całość inwestycji.

Na zakończenie odbyła się uroczysta akademia powiązana z obchodami Dnia Energetyka. Zaraz po przemówieniu prezesa Elektrowni Bełchatów głos zabrał Prezes Ryszard Kapluk, który podziękował współautorom sukcesu, w tym m.in. Dariuszowi Kowzanowi, który kierował projektem (obecnie jest Dyrektorem Zakładu Instalacji Ochrony Środowiska) oraz Jerzemu Mazurkowi - Głównemu Projektantowi IOS Bełchatów.

Jerzy Mazurek, Piotr Karaś