Skarby Ziemi Wodzisławskiej – nominacje

I. Smaki ziemi wodzisławskiej (potrawy i produkty żywnościowe)

1. Połomski święcelnik – to unikatowe ciasto drożdżowe, nadziewane boczkiem, kiełbasą, wędzonką, powstaje od wieków tylko w Połomi i najbliższej okolicy. Przysmak ten przygotowywany jest wyłącznie na Wielkanoc. Gospodynie z Połomi nie wyobrażają sobie stołu wielkanocnego bez święcelnika.

2. Lody z rolniczej zagrody z Połomi – lody przygotowywane tylko z naturalnych składników, pochodzących z gospodarstwa rolnego z Połomi. Podstawowym składnikiem jest swojskie mleko i śmietana oraz lokalne owoce i inne naturalne składniki. Smaki przeróżne: klasyczne, jak waniliowe, kawowe, orzechowe, rumowe, czekoladowe; sorbety malinowe, truskawkowe, jagodowe. Fani mocniejszych smaków z pewnością zagustują w lodach piwnych lub o smaku ginu.

3. Tradycyjny kołocz lubomski – ciasto to jest regionalnym spadkobiercą tradycji wypieku staropolskiego kołacza. Jest również pieczywem obrzędowym. Występuje w czterech najpopularniejszych odmianach: kołocz z posypką (bez nadzienia), z nadzieniem serowym, makowym i jabłkowym. Posiada specyficzny maślany zapach i strukturę. W Lubomi przetrwała tradycja pieczenia okrągłego kołocza, szczególnie weselnego. Okrągłymi kołoczkami państwo młodzi obdarowują sąsiadów i znajomych „chodząc z kołoczem”.

4. Piernik na moczkę z cukierni Meisla – wyjątkowy, aromatyczny, tylko z naturalnych składników. Piernik od dziesięcioleci wytwarzany jest na podstawie tej samej receptury, która jest tajemnicą rodziny Meislów. Co ciekawe, piernik trafia nie tylko do domów w Wodzisławiu Śl. i okolicach, ale też na stoły w Ameryce, w Niemczech czy Anglii. Również klienci z innych regionów Polski proszą o przesyłkę z tym szczególnym wypiekiem.

5. Pralinki ze Słodkiej Manufaktury Leona – tworząc swoje bombony, w Manufakturze Leona nawiązują do najlepszych rzemieślniczych tradycji europejskich - do produkcji używają m.in. aromatycznego marcepanu i nugatu z Lubeki, co ważne - całość produkcji wykonywana jest ręcznie. Smakowity rdzeń stanowi nugat z uprażonych orzechów laskowych potem warstwa marcepanu i cienka chrupiąca warstwa podpiekanych migdałów - całość wykończona jest wytrawną czekoladą.

6. Kiełbasa śląska z zakładu mięsnego Tomaszny – śląska od Tomasznego. Wyborna kiełbasa, która aż w 95 proc. składa się z mięsa wieprzowego. Doskonale sprawdza się jako przystawka, danie główne lub pyszny dodatek do zupy. Idealna do grillowania, parzenia oraz do podawania na surowo.

7. Ciasteczko „Jabłuszko” z cukierni Fanaberia w Wodzisławiu Śl. – Polacy uwielbiają szarlotkę, a ciasteczko „Jabłuszko” to właśnie nowoczesna forma szarlotki. Znajdziemy w nim pieczony krem migdałowy, prażone jabłka i śliwki, mus cytrynowy, kruchy maślany shortbread. Ciasteczko jest oblane glasażem na białej belgijskiej czekoladzie. Deser występuje w kolorze zielonym lub czerwonym - w zależności od pory roku i okazji. Z pewnością jeszcze większą popularność zyskało po wizycie prezydenta Polski w Wodzisławiu Śl., gdzie było serwowane na deser po uroczystym obiedzie.

8. Torty z cukierni Jerzego Waltara z Wodzisławia Śl. – tort to ozdoba stołu, gwóźdź programu. Nieodłączny element wesel, komunii, uroczystości rodzinnych, urodzin. Dlatego tak ważne jest, by tort był zarówno piękny, jak i smaczny. To wszystko znajdziemy w tortach cukierni Jerzego Waltara. Bo tam dewizą są słowa „przede wszystkim staramy się spełniać oczekiwania naszych klientów, by byli zadowoleni”. Odpowiednio dobrane składniki, wyjątkowe smaki, przyciągające wzrok dekoracje.

9. Chleb z piekarni Sobala z Wodzisławia Śl. – chleb pszenno-żytni, czyli od zawsze niezmienna receptura na naturalnym zakwasie, obrabiany ręcznie, wypiekany w ceramicznym piecu opalanym węglem. w tradycyjnej rzemieślniczej piekarni. To chleb pełen serca i miłości do człowieka, dla zdrowia każdego z nas.

10. Chleb z GS Gorzyce – chleb z GS Gorzyce od lat cieszy się uznaniem szerokiej rzeszy konsumentów za swój smak i jakość. Wypiekany jest na naturalnym zakwasie, w ceramicznym piecu, a wcześniej jest wyrabiany i kształtowany ręcznie.

11. Bułka orkiszowa z piekarni „Społem” PSS Wodzisław Śl. – mięciutkie i delikatne w środku, chrupiące na zewnątrz. Świetnie smakują nawet z samym masłem. Na bazie orkiszu, który zawiera duże ilości niezbędnych składników odżywczych i ma wiele właściwości zdrowotnych. Doskonała propozycja na śniadania czy kolacje.

II. Wyjątkowe miejsca (zabytki, okazy przyrody, ciekawe miejsca)

1. Odnowiony dworzec kolejowy w Wodzisławiu Śl. – obiekt przeszedł generalny remont, został zaadaptowany pod Centrum Przesiadkowe Wodzisław Śląski oraz pod Centrum Aktywności Społecznej. Budynek został odtworzony poprzez zabiegi konserwatorskie. Cegły tworzące elewację mają naturalny kolor – czerwony. Obiekt został wzbogacony o elementy iluminacji świetlnej.

2. Dworek Jedłownik – piękny budynek, którego powstanie datuje się na lata 80-te XIX wieku. Wybudowany przez Gotfryda Hesse. Zlokalizowany w dzielnicy Jedłownik w Wodzisławiu Śl., idealnie wpasował się w tamtejszy krajobraz. W tym jakże charakterystycznym budynku obecnie zlokalizowany jest Dom Pomocy Społecznej dla dzieci Zgromadzenia Sióstr Opatrzności Bożej.

3. Kościół WNMP w Wodzisławiu Śl. – kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Wodzisławiu Śl., został zaprojektowany przez architekta Ludwiga Schneidera z Wrocławia w stylu neogotyckim, wybudowany w latach 1909-1911. Wysokość wewnątrz do sklepienia w środkowej nawie ma 14 m, a w nawach bocznych 11 m. Linia łącząca ołtarz i wejście do kościoła nie jest całkowicie prosta, lecz skierowana trochę w lewo, co symbolizuje Chrystusa, który konając na krzyżu, skłonił lekko głowę. W 1983 r. nad ołtarzem głównym został umieszczony 4-metrowy obraz namalowany na drewnie, przedstawiający Wniebowzięcie Najświętszej Maryi Panny.

4. Rodzinny Park Rozrywki „Trzy Wzgórza” w Wodzisławiu Śl. – to wyjątkowe centrum wypoczynkowo-rekreacyjne na terenie Wodzisławia Śl. zlokalizowane na powierzchni 23,838 ha. Kilkanaście zróżnicowanych atrakcji dla wszystkich pokoleń. Dużo zieleni i miejsc, jakich nie znajdziemy nigdzie indziej. Do tego m.in. tory rowerowe, linarium, największy na Śląsku skate park, wspaniały plac zabaw czy tory wraz z wypożyczalnią modeli jeżdżących.

5. Park Aktywnej Rekreacji w Mszanie – park znajdujący się w centrum Mszany służy aktywnemu wypoczynkowi mieszkańców. Znajduje się tu m.in. ścieżki do biegania i trasy rowerowo-spacerowe, boisko do siatkówki plażowej, dwa betonowe stoły do pingponga, skatepark, plac zabaw dla dzieci z piaskownicą w kształcie morskiego okrętu, ścianka wspinaczkowa i siłownia terenowa.

6. Bazylika NNMP w Pszowie – znajdująca się w centrum miasta barokowa świątynia z 1747 r. wraz z otaczającą ją małą kalwarią drogi krzyżowej jest jednym z najważniejszych zabytków miasta. To tu od XVIII wieku przybywają również wierni, by prosić o łaskę uzdrowienia Matkę Boską Pszowską, znaną również jako Uśmiechniętą.

7. Kalwaria Pszowska – na peryferiach miasta, w uroczym pagórkowatym zakątku znajduje się czternaście neobarokowych kaplic, w których poprzez kompozycje rzeźbiarskie przedstawione zostały poszczególne stacje Drogi Krzyżowej. Kalwaria stanowi ważne święte miejsce na mapie województwa śląskiego, którą odwiedza wielu pielgrzymów.

8. Wielofunkcyjny Obiekt Sportowy ze sztucznym lodowiskiem w Pszowie – znajdujący się w centrum miasta obiekt sportowy służy mieszkańcom przez cały rok. Zimą zadaszenie lodowiska chroni łyżwiarzy przed deszczem i śniegiem, natomiast w sezonie wiosenno-letnio-jesiennym boisko jest wykorzystywane do gry w tenisa ziemnego i do uprawiania sportów ekstremalnych.

9. Fikołkownia „Rafa” w Rydułtowach – to miejsce, które stworzone zostało z myślą o młodych mieszkańcach Rydułtów. Łączy w sobie funkcje rekreacyjne i sportowe, ale także sprawdza się podczas organizowania małych koncertów plenerowych. Po dwóch stronach „Rafy” znajdują się tereny rekreacyjne, zarówno dla tych małych, jak i większych dzieci. Jest to zatem idealne miejsce nie tylko dla dzieci czy młodzieży, ale także dla ich rodziców, którzy mogą spędzić ze znajomymi czas przy kawie – przy okazji pozwalając „wyszaleć się” swoim pociechom.

10. Park Sensoryczny „Rosa” w Rydułtowach – składa się on z pięciu ogrodów, połączonych alejami, które zaprojektowano tak, by szczególnie silnie oddziaływały na każdy ze zmysłów. Efekt ten osiągnięty został dzięki odpowiedniemu doborowi roślin, a także włączeniu do projektu elementów małej architektury – fontanny, karmników dla ptaków, instalacji dźwiękowych i świetlnych. Projektanci dołożyli starań, by park sensoryczny dostępny stał się także dla osób niepełnosprawnych.

11. Tunel kolejowy w Rydułtowach – powstanie tunelu wiąże się z budową linii kolejowej łączącej Nędzę z Rybnikiem. Do końca 1854 r. wybudowano odcinek z Nędzy do Czernicy. Na przeszkodzie ku dalszej budowie linii stanęło jednak wzniesienie, pod którym zdecydowano się przebić tunel. Prace przy budowie tunelu rozpoczęto już pod koniec 1854 roku. Wykonawcą była prywatna spółka akcyjna Wilhelmsbahn. Budowa trwała ponad 3 lata. Podczas wybuchu II wojny światowej o godz. 5.09 żołnierze Wojska Polskiego broniący Rydułtów wysadzili tunel w powietrze. Tunel został odbudowany i przywrócony do eksploatacji w 1942 r. W przeciwieństwie do wielu zabytków z XIX w. rydułtowski tunel jest cały czas w użyciu. Regularnie odbywa się w nim ruch kolejowy na trasie Racibórz – Rybnik i dalej w stronę Katowic.

12. Krzyż dwuramienny w sąsiedztwie kościoła św. Jerzego w Rydułtowach – dwuramienny krzyż pokutny powstał najprawdopodobniej w 1628 r. To powszechnie przyjęta data jego powstania, choć można doszukać się także innych źródeł historycznych, które mówią, że może być on starszy. Znajdują się na nim dwie płaskorzeźby. Przedstawiają wizerunki krzyży łacińskich. Krzyż jest wykonany z piaskowca, a jego wymiary to 197 x 70 x 30 cm. Zabytek ten przeszedł niezbędną rewitalizację, która pozwoliła zabezpieczyć go przed wpływem zróżnicowanych warunków atmosferycznych.

13. Cmentarz Ewangelicko-Augsburski w Rydułtowach – cmentarz przy ulicy Barcioka w Rydułtowach. Przeistaczał się w ruinę od lat 30-tych XX w., wtedy też odbyły się tam ostatnie pochówki. Większość płyt nagrobnych i zabytkowych krzyży została zupełnie zrujnowana. Dopiero po ponad osiemdziesięciu latach udało się doprowadzić to ważne dla Rydułtów miejsce do należytego porządku. Powstał tu Park Pamięci, a w jego centralnej części znajduje się pomnik wykonany z tego, co udało się ocalić od zapomnienia.

14. Skałka - wychodnia piaskowców karbońskich jako pomnik przyrody nieożywionej w Rydułtowach – właśnie stąd pozyskiwano materiał, który później wędrował do pobliskiej cegielni, gdzie pod wpływem wysokiej temperatury i odpowiedniej obróbki wyrabiano z niego cegły. Stanowisko dokumentacyjne przyrody nieożywionej – bo tak fachowo nazywa się to miejsce – swoim wyglądem przypomina skarpę. Na pierwszy rzut oka jest to pionowa skała – prawdopodobnie właśnie dlatego ulica, która prowadzi do tego stanowiska, a którą niegdyś wywożono piaskowiec, nosi nazwę – Skalna. Do dnia dzisiejszego przetrwała tylko niewielka część ówczesnego stanowiska pozyskiwania piaskowca.

15. Pałac hrabiów d’Arco w Gorzycach – wybudowany w stylu klasycystycznym w XVIII w. Obiekt jest częścią zespołu pałacowego, w skład którego wchodzi jeszcze park, pałacyk myśliwski z XIX w. W pałacu tym urodził się Georg Graf von Arco, wynalazca z dziedziny radiofonii. Obecnie w pałacu znajduje się siedziba Wojewódzkiego Ośrodka Leczenia Odwykowego i Zakładu Opiekuńczo-Leczniczego.

16. Pałac Dietrichsteinów w Wodzisławiu Śl. – jedną z głównych i charakterystycznych budowli Wodzisławia Śląskiego jest pałac wzniesiony przez rodzinę Dietrichsteinów. Rezydencja ta powstała w latach 1742-45, to zapewne pierwsza budowla klasycystyczna na ziemiach polskich. Do niedawna w pałacu, prócz Muzeum, był zlokalizowany Urząd Stanu Cywilnego. Obecnie pałac jest gruntownie modernizowany. Wodzisław Śl. pozyskał na ten cel środki unijne.

17. Osiedle robotnicze kopalni „Marcel” w Radlinie – zbudowano je na przełomie XIX i XX wieku dla pracowników działającej w mieście kopalni Emma (od 1949 r. Marcel). Budynki osiedla stanęły naprzeciwko zabudowań kopalnianych. Są tu wille kadry zarządzającej, domy noclegowe, wielorodzinne familoki czy gmachy użyteczności publicznej. Wśród projektantów kolonii byli sławni architekci m.in. Hans Poelzig.

18. Kościół drewniany pw. Wszystkich Świętych w Łaziskach – zabytkowy gotycki kościółek parafialny wybudowany w latach 1466-1467 to jedna z najstarszych drewnianych świątyń na Śląsku i w Polsce, zachowanych do naszych czasów. We wnętrzu kościoła znajduje się m.in. pochodząca z 1560 r. polichromia przedstawiająca sceny ze Starego i Nowego Testamentu oraz sceny świeckie. Świątynia nazywana jest perłą Ziemi Wodzisławskiej.

19. Kościół drewniany Św. Anny w Gołkowicach – zabytkowy kościół drewniany wybudowany w latach 1877-1878, a więc w czasach kiedy kościoły budowano głównie z cegły. Od zachodniej strony kościoła wznosi się kwadratowa wieża o gotyckiej stylistyce. Co rzadko spotkane w drewnianych kościołach, ściany i stropy kościoła są wewnątrz otynkowane. W środku dominuje neogotyk, do którego nawiązują ołtarz główny i boczne, a także ambona i chrzcielnica. Niektóre rzeźby, będące na wyposażeniu kościoła prawdopodobnie pochodzą z poprzedniej świątyni, którą wybudowano 200 lat wcześniej.

20. Kościół Ewangelicko-Augsburski w Gołkowicach – budowa kościoła rozpoczęła się w 1909 r. a oddano go do użytku już w 1910 r. Założono go na planie prostokąta, wybudowano z cegły. Korpus składał się z nawy i prezbiterium od strony wschodniej, zamkniętym absydą. Do dziś służy lokalnej społeczności ewangelików z Gołkowic i Skrbeńska.

21. Ścieżka rowerowa „Żelazny Szlak Kolejowy” po nieczynnej linii kolejowej – ścieżka powstała na śladzie nieczynnej i rozebranej linii kolejowej nr 159, na odcinku od Gołkowic do Godowa. Odcinek o długości 2,8 km został oddany do użytku w lipcu 2018 r. Jest fragmentem większej trasy rowerowej, biegnącej z Zebrzydowic, przez Jastrzębie do Czech.

22. Kompleks wypoczynkowo-rekreacyjny przy boisku sportowym w Godowie – na kompleks składa się bieżnia tartanowa wokół boiska, wiata rekreacyjna, skatepark, muszla koncertowa i siłowania na wolnym powietrzu. Teren wykorzystywany jest również do organizacji imprez o charakterze rozrywkowym np. Dni Godowa.

23. Figura św. Jana Nepomucena w Bluszczowie – barokowa figura przedstawia św. Jana Nepomucena dającego jałmużnę klęczącemu obok żebrakowi. Zdaniem badaczy powstała najprawdopodobniej między 1730 a 1740 r. a została ufundowana przez szlachecką rodziną Larischów. Figura jest jednym z najcenniejszych spośród tego rodzaju zabytków na terenie powiatu wodzisławskiego.

24. Ogród św. Antoniego przy kościele św. Antoniego w Syryni – otoczenie kościoła pw. św. Antoniego w Syryni zapiera dech w piersiach. Niezwykła roślinność, pielęgnowana ze smakiem i wyczuciem. Chwila zadumy w otoczeniu piękna przyrody? Warto zobaczyć to miejsce.

25. Tężnia w Radlinie – pierwszy tego typu obiekt w przemysłowej części Górnego Śląska. Drewniana budowla wypełniona tarniną oraz spływającą po niej solanką zdrowotną jest tłumnie odwiedzana przez mieszkańców regionu. W najbliższym otoczeniu tężni znajdują się m.in. ścieżka do masażu stóp, plac zabaw dla dzieci i lokal gastronomiczny.

III. Ciekawe wydarzenia (cykliczne festiwale, festyny tematyczne, konkursy, rajdy, biegi itp.)

1. Procesja konna ku czci św. Józefa w Krostoszowicach – co roku w okolicach 1 maja hodowcy koni z powiatu wodzisławskiego zbierają się w Krostoszowicach z bryczkami, na konnej procesji ku czci św. Józefa, patrona rzemieślników, przemierzając w procesji ku kolejnym krzyżom i kapliczkom, poświęconym świętemu.

2. Gwarki i Barbórka obchodzone w Łaziskach – rokrocznie 4 grudnia Stowarzyszenie Świętej Barbary z Łazisk, jedno z najprężniejszych tego rodzaju stowarzyszeń w powiecie, skupiające około 240 członków, organizuje Barbórkę dla wszystkich górników z Łazisk, którzy najpierw spotykają się na mszy świętej, a następnie w strażackiej remizie na piwnym poczęstunku, gdzie wspominają zarówno dawne dzieje, obecne problemy, jak i perspektywy dla górnictwa.

3. Reggae festiwal „Najcieplejsze miejsce na ziemi” w Wodzisławiu Śl. – wodzisławski Reggae Festiwal trwale wpisał się w kalendarz imprez muzycznych w naszym regionie i kraju. Przez dwa dni w środku lata Wodzisław Śl. zmienia się w najcieplejsze miejsce na Ziemi - wszystko to dzięki imprezie z niepowtarzalnym klimatem i zawsze pozytywną atmosferą, która przyciąga rzesze wielbicieli jamajskich klimatów, gorących rytmów i dynamicznej muzyki. Odbyło się już 16. odsłon festiwalu, którego współorganizatorem jest znany i lubiany zespół Tabu!

4. Jarmark pszczeli w Radlinie – wydarzenie z kilkuletnią tradycją odbywające się w listopadzie. Podczas przedsięwzięcia można się zaopatrzyć przede wszystkim w produkty pszczele, ale także w wiele innych zdrowych i naturalnych wyrobów.

5. Przegląd pieśni i piosenki patriotycznej w Pszowie – wydarzenie odbywa się od 2016 r. Konkurs ma na celu krzewienie patriotyzmu za pośrednictwem śpiewu wśród dzieci i młodzieży. Rokrocznie bierze w nim udział ponad 200 osób. Inicjatorem przeglądu był zmarły kilka miesięcy temu wieloletni pszowski radny, Romuald Gebel.

6. Wodzisławska Noc Teatrów – dzięki temu wydarzeniu przestrzeń wodzisławskiej starówki na kilka godzin zmienia się w wielką scenę teatralną. Wodzisławska Noc Teatrów, która wpisała się już w kalendarz imprez artystycznych w Wodzisławiu Śl., to z rozmysłem dobrany repertuar, możliwość spotkania ze wspaniałymi grupami teatralnymi i przede wszystkim dostępność sztuki wysokiej dla każdego, bez ograniczeń.

7. Procesja Pacholcza w parafii św. Antoniego w Syryni – w niewielkiej Syryni do dziś przetrwały tzw. procesje pacholcze, których początki sięgają XVII w., a dokładnie 1672 r. Uczestnikami tych procesji są wyłącznie młodzi ludzie. Z modlitwą i śpiewem na ustach pielgrzymują do przydrożnych krzyży i kapliczek. Niosą ze sobą krzyż z czerwoną stułą, paschał i figurkę Chrystusa Zmartwychwstałego. Zwyczaj jest pielęgnowany i przekazywany z pokolenia na pokolenie. Nigdy nie został przerwany, nigdy żadna zawierucha historii nie sprawiła, że młodzi zrezygnowali z wypełnienia obietnicy złożonej przez przodków. Każdego roku zwyczaj powtarzany jest w okresie paschalnym.

8. Święty Marcin na Stawach w Bełsznicy – co roku w okolicach 11 listopada w Bełsznicy obchodzony jest hucznie Dzień Świętego Marcina. Mieszkańcy najpierw spotykają się na mszy w kaplicy św. Marcina, a później uczestniczą w barwnej procesji, po której odbywa się piknik.

9. Pokaz Konia Śląskiego w Krostoszowicach – tradycyjnie w lipcu Stowarzyszenie Hodowców i Miłośników Koni Mustang organizuje w Krostoszowicach na terenie rekreacyjnym przy kompleksie boisk Orlik, Pokaz Konia Śląskiego i Wszechstronnie Użytkowego. Na wydarzeniu tym co roku zbierają się nie tylko hodowcy, ale też wszyscy, którzy lubią podziwiać te piękne zwierzęta.

10. Tężniogranie w Radlinie – w okresie wakacyjnym przy radlińskiej tężni odbywają się cotygodniowe koncerty. Przed tłumnie gromadzonymi słuchaczami występują lokalni artyści.